سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

سندرم پیش از قاعدگی یا premenstrual syndrome  که به آن PMS گفته می شود اختلالی پیش از قاعدگی است که به صورت شایع بین اغلب خانم ها رخ می دهد. این اختلال علائم مختلفی مانند تغییرات خلق و خو، میل شدید به غذا، افسردگی و خشم دارد که البته ممکن است بین خانم ها متفاوت بوده یا حتی در یک خانم، در ماه های مختلف تفاوت داشته باشد. علائم این سندرم می تواند اثر منفی بر زندگی روزمره خانم ها داشته باشد. تحقیقات نشان می دهند که از هر 4 زن، 3 نفر PMS را به صورت نسبتا شدید تجربه می کنند. آگاهی بیشتر در مورد این سندرم موجب می شود که با بدن زنان بیشتر آشنا شویم و خانم ها بتوانند تا حد ممکن علائم این دوران را کاهش داده و در گذشتن از این دوران از اطرافیان خود حمایت لازم را دریافت کنند.

علائم سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

PMS در اثر نوسانات هورمون ها مانند استروژن، پروژسترون و سروتونین رخ می دهد و اغلب دارای علائم زیر می باشد:

علائم روحی و عاطفی:

– غم شدید و افسردگی

– میل به گریه کردن

– اضطراب

– خشم

– بی حوصلگی در انجام فعالیت های روزمره

– تمرکز کم

– تغییر در میل جنسی.

علائم جسمی:

– بی خوابی یا پر خوابی

– پرخوری و تمایل به مواد غذایی شیرین

– نفخ

– دردناک شدن و گرفتگی عضلات

– سردرد

– خستگی

– افزایش وزن به دلیل احتباس مایعات

– آکنه

– حساسیت پستان ها

– یبوست یا اسهال.

علت سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

هنوز علت علمی دقیقی برای این اختلال شناسایی نشده است اما تحقیقات نشان می دهند که این سندرم می تواند به دلایل زیر رخ دهد:

– تغییرات هورمون ها در طول سیکل ماهیانه خانم ها.

– تغییرات شیمیایی در مغز مانند نوسانات سروتونین که ماده شیمیایی انتقال دهنده عصبی است و نوسانات آن بر روی خلق و خو تاثیر می گذارد. در واقع کاهش سروتونین می تواند باعث افسردگی، خستگی و افزایش اشتها شود.

– افسردگی: برخی تحقیقات نشان می دهند که ابتلا به افسردگی با شدت علائم PMS نسبت مستقیم دارد.

چه زمانی علائم سندرم پیش از قاعدگی آغاز می شوند؟

تخمک گذاری به طور تقریبی در روزهای 14 تا 18 سیکل قاعدگی خانم ها رخ می دهد و در روزهای پس از آن احتمال آغاز علائم PMS وجود دارد. البته این در صورتی که است که سیکل قاعدگی را به طور میانگین و طبیعی حدود 28 روز در نظر بگیریم. در بیشتر موارد 10 روز تا یک هفته پیش از شروع پریود، سندرم پیش از قاعدگی آشکار می شود و ممکن است در روزهای قبل از پریود نوسانات زیادی داشته باشد به طوری که یک روز علائم بسیار شدید بوده و روز بعد کاهش پیدا کند. به طور معمول 24 ساعت پیش از شروع پریود، علائم PMS شدت زیادی دارند. این علائم با طی شدن دوران پریود ناپدید می شوند.

چگونه PMS تشخیص داده می شود؟

این سندرم با استفاده از هیچ آزمایش خاصی تشخیص داده نمی شود. تنها با آگاهی از علائم و زمان آن و یادداشت کردن این علائم در ماه های مختلف می توان به الگوی نسبتا منظمی از این اختلال دست پیدا کرد. لازم است دقت شود که مواردی مانند اختلالات تیروئید، سندرم خستگی مزمن و افسردگی می توانند علائمی مانند PMS داشته باشند و ممکن است در صورت مراجعه به پزشک، انجام آزمایش های دقیق تر برای شما تجویز شود.

درمان سندرم پیش از قاعدگی:

درمان قطعی برای این سندرم وجود ندارد. در صورتی که علائم این اختلال تا حدی قابل تحمل باشند می توان با استفاده از راهکارهای خانگی آن ها را کاهش داد. اما اگر بسیار آزار دهنده باشند می توان به پزشک متخصص مراجعه کرد تا در صورت صلاحدید، از دارو برای تسکین این علائم استفاده شود. داروها تاثیرات متفاوتی در خانم ها می توانند داشته باشند و لازم است دقت شود که دارو تنها با تجویز پزشک مصرف شود، در غیر این صورت می تواند تاثیر منفی بر سلامت بدن داشته باشد. این داروها عبارتند از:

– قرص های هورمونی پیشگیری از بارداری که می توانند علائم PMS را کاهش داده و از خونریزی شدید پریود نیز جلوگیری کنند.

– قرص های دیورتیک یا ادرار آور: این قرص ها سبب خروج مایعات اضافی از طریق کلیه ها شده و از افزایش وزن در اثر احتباس مایعات در این دوران جلوگیری می کنند و بسیاری از علائم PMS را کاهش می دهند. اسپیرونولاکتون یکی از این داروها است.

– داروهای ضد افسردگی مهار کننده باز جذب سروتونین: این داروها مانند سرترالین، فلوکسیتین و پاروکسیتین تا حد زیادی علائم PMS را کاهش می دهند. البته زمان مصرف آن ها متفاوت است. در صورتی که علائم خیلی شدید باشند ممکن است پزشک، مصرف روزانه دارو را تجویز کند. اما در سایر موارد، دارو حدود دو هفته پیش از قاعدگی مصرف می شود.

– داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن که درد و ناراحتی به خصوص در سینه ها را کاهش می دهند.

درمان خانگی سندرم پیش از قاعدگی:

در بسیاری از موارد، تغییر در سبک زندگی مانند ورزش منظم و محدود کردن مصرف نمک و قند موجب کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی می شود. راهکارهای زیر به درمان این اختلال تا حد زیادی کمک می کنند:

• داشتن فعالیت بدنی مناسب و منظم در طول هفته.
• خوردن وعده های غذایی کوچک به تعداد بیشتر که از نفخ جلوگیری کرده و موجب سیری بیشتر می شوند.
• انجام پیاده روی به صورت روتین و کمک گرفتن از ورزش های هوازی مانند شنا، دوچرخه سواری و دویدن.
• کاهش مصرف نمک، قند، الکل و کافئین.
• استفاده از انواع کیسه آب گرم و تشک برقی به منظور کاهش درد و گرفتگی عضلات.

برای سندرم پیش از قاعدگی چه بخوریم؟

انواع مکمل ها و ویتامین ها در صورت تجویز پزشک، می توانند موجب کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی شوند. اسید فولیک، کلسیم، منیزیم و ویتامین B6 بسیار موثر هستند. هم چنین بهتر است از ویتامین D بیشتری استفاده شود. راهکارهای تغذیه ای زیر به درمان خانگی PMS کمک می کنند:

– دمنوش هایی مانند بابونه، زنجبیل موجب تسکین درد می شوند. دم کرده رازیانه نیز آرام بخش بوده و علائم روحی و فیزیکی را کاهش می دهد.

– پیشنهاد می شود دو روز پیش از شروع پریود یا کمی قبل تر از آن از دمنوش شوید استفاده شود که علائم PMS را کاهش داده و موجب پریود راحت تر و کم دردتری می شود.

– عصاره گیاه پنج انگشت و دمنوش آن علائم سندرم پیش از قاعدگی را کمتر کرده و عوارضی نیز ندارد.

– بهتر است مصرف میوه ها و سبزیجات و هم چنین غلات کامل افزایش داده شود.

– لازم است مایعات بیشتری به منظور کاهش نفخ شکم مصرف شود.

– دمنوش برگ تمشک و بابونه به کاهش گرفتگی عضلات در روزهای قبل از شروع قاعدگی کمک می کنند.

لازم به ذکر است که انواع دمنوش ها و درمان های گیاهی حتما باید با مشورت پزشک مصرف شوند زیرا ممکن است بر روی هورمون ها تاثیر منفی داشته باشند. علاوه بر این لازم است در مصرف آن ها حد اعتدال رعایت شود.

کاهش استرس و تاثیر آن بر PMS:

یکی از عوامل بسیار مهم که بر روی علائم سندرم پیش از قاعدگی تاثیر می گذارد استرس زیاد است. با توجه به سبک زندگی پر استرس امروزه، امکان حذف این فاکتور از زندگی وجود ندارد اما روش های مختلفی وجود دارند که به کاهش استرس و افزایش آرامش هر چه بیشتر کمک کرده و گذراندن دوران قبل از پریود را نیز آسان تر می کنند. این روش ها عبارتند از:

• داشتن خواب کافی
• تمرین های تنفس که به ریلکس کردن عضلات بدن و در نتیجه کاهش سردرد و مشکلات خواب کمک می کنند.
• انجام یوگا به طور منظم
• ماساژ.