مقاومت به انسولین چیست؟

انسولین یکی از مهم ترین هورمون هایی است که به منظور کنترل بسیاری از فعالیت های بدن مورد استفاده قرار می گیرد اما مشکلات متعددی در رابطه با این هورمون به وجود می آید که بر روی عملکرد بدن تاثیر می گذارد. مقاومت به انسولین یکی از مشکلات شایع در رابطه با انسولین است که موجب می شود سلول های بدن به این هورمون پاسخ ندهند. این بیماری بسیار متداول است و بیش از یک سوم جمعیت جهان به آن مبتلا هستند. درمان مقاومت بدن به انسولین موجب بهبود سلامت بدن می شود و از بسیاری از بیماری های دیگر نیز جلوگیری می کند. به منظور درمان این مشکل لازم است با پزشک فوق تخصص غدد مشورت شده و از پزشک تغذیه نیز برای داشتن سبک زندگی سالم تر کمک گرفته شود.

انسولین چیست؟

هورمون انسولین توسط لوزالمعده یا پانکراس ترشح می شود که نقش اصلی آن کنترل قند خون و متابولیسم چربی و پروتئین است. با مصرف غذاهای دارای کربوهیدرات، قند خون افزایش پیدا می کند. سلول های لوزالمعده با افزایش قند خون، انسولین ترشح می کنند که انسولین وارد جریان خون می‌ شود و به کل بدن و به سلول ها می رسد و باعث می شود قند خون توسط سلول ها مصرف شود. به این وسیله مقدار قند خون کاهش پیدا می کند. در صورتی که قند خون بالا بماند اثرات سمی ایجاد کرده و موجب آسیب های متعددی می شود به خصوص در صورت عدم درمان این مشکل امکان مرگ بیمار نیز وجود دارد.

در صورتی که فرد به دیابت مبتلا نباشد اما سلول های وی به انسولین پاسخ درستی ندهند مقاومت به این ماده رخ می دهد. در این شرایط پانکراس، انسولین بیشتری تر ترشح می کند تا قند خون را کاهش دهد بنابراین قند خون بالا مانده و هایپر انسولینمی می رخ می دهد. به مرور و در صورتی که مقاومت بدن به انسولین درمان نشود پانکراس آسیب می بیند و انسولین کمتری تولید می کند پس قند خون به مرور از مقدار آستانه آن می گذرد و فرد احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ خواهد داشت.

چه عواملی موجب مقاومت انسولین می شود؟

عوامل بسیار زیادی می توانند منجر به مقاومت در برابر اینشوند که عبارتند از:

– افزایش مقدار چربی خون: مقدار زیاد اسیدهای چرب آزاد در خون موجب عدم پاسخ سلول ها به انسولین می شود. بالا رفتن اسیدهای چرب آزاد در خون در اثر خوردن غذاهای پر کالری و چرب ایجاد می شود بنابراین افرادی که دچار افزایش وزن و چربی خون بالا هستند بیشتر به مقاومت انسولین دچار می شوند. هم چنین در افرادی که چربی زیادی در ناحیه کمر دارند  سلول ها مقاومت بسیار بیشتری به انسولین نشان می دهند.

– التهاب: استرس اکسیداتیو و التهاب افزایش یافته در بدن می تواند باعث مقاومت به انسولین شود. استرس اکسیداتیو در اثر از بین رفتن تعادل بین آنتی اکسیدان ها و رادیکال های آزاد در بدن ایجاد می شود.

– عدم تحرک کافی و نداشتن فعالیت بدنی منظم.

– فروکتوز: مصرف میزان بالای قندی که از میوه ها به بدن می رسد می تواند موجب مقاومت بدن به انسولین شود.

– در صورتی که در تعادل باکتریایی روده اختلال ایجاد شود</strong> مقاومت در مقابل انسولین رخ داده و مشکلات متابولیک دیگری نیز ایجاد می شود.

– عوامل ژنتیکی می توانند خطر ابتلا به این مشکل را بالا ببرند.

نحوه تشخیص مقاومت بدن به انسولین:

با مراجعه به پزشک عمومی و از طریق تست های معمول مانند HOMA-IR که ارزیابی مدل هموستاتیک مقاومت انسولین است می توان این مشکل را از روی میزان قند خون و هم چنین سطح انسولین بدن تعیین کرد. هم چنین، تست گلوکز دهانی برای تشخیص این بیماری وجود دارد که اعلام نتیجه آن چند ساعت طول می کشد. علاوه بر این، داشتن وزن بالا، تحرک پایین، بیماری پوستی به نام آکانتوز نیگریکانس Acanthosis nigricans که در آن رگ های سیاه بر روی پوست ایجاد می شود می تواند نشان دهنده مقاومت بدن به ماده انسولین باشد. کلسترول خوب یا HDL پایین و تری گلیسیرید بالا نشان دهنده احتمال بالای این مشکل هستند.

به طور کل با استفاده از روش هایی که قند خون و انسولین را اندازه گیری می کنند پزشک عمومی یا پزشک متخصص غدد مقاومت به انسولین یا احتمال ابتلا به آن را تشخیص می دهند و در جهت درمان آن اقدام می کنند. امروزه انواع دستگاه تست قند خون یا گلوکومتر که وسیله ای خانگی و هم چنین کلینیکال به حساب می آید با استفاده از نوار تست قند خون، گلوکوز خون را به سرعت و با دقت بالا اندازه گیری می کند.

عوارض مقاومت بدن به انسولین:

دیابت نوع ۲ و سندروم متابولیک Metabolic syndrome شود. بنابراین وجود علائمی مانند تری گلیسیرید بالا، فشار خون بالا، چربی دور کمر، قند خون بالا و کلسترول خوب پایین احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. مقاومت در برابر انسولین می تواند موجب بیماری های قلبی شود. در واقع افرادی که مبتلا به این بیماری هستند تا ۹۳ درصد ریسک بالاتری در ابتلا به بیماری های قلبی خواهند داشت. علاوه بر این احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی، سندرم تخمدان پلی کیستیک، بیماری آلزایمر و انواع سرطان نیز وجود دارد.

روش های پیشگیری از مقاومت به انسولین یا کاهش آن:

در صورتی که مقاومت به انسولین تشخیص داده شود با استفاده از تغییر در سبک زندگی می توان آن را کاهش داد. به این منظور راهکار های زیر توصیه می شود:

– داشتن فعالیت فیزیکی منظم به خصوص ورزش های هوازی: فعالیت بدنی اثربخشی تقریباً آنی بر روی مقاومت بدن به انسولین دارد.

– استفاده از رژیم های غذایی و ورزش هایی که به سرعت موجب کاهش چربی دور شکم می شوند.

– ترک سیگار

– کاهش مصرف شکر هم به صورت قند مصنوعی و هم به صورت قندهای طبیعی

– داشتن رژیم غذایی متعادل که فاقد غذاهای فرآوری شده و غنی از آجیل و ماهی باشد

– مصرف اسیدهای چرب امگا۳ که موجب کاهش مقاومت به انسولین و کاهش تری گلیسیرید خون می شود

– استفاده از مکمل ها مانند بربرین و مکمل های منیزیم

– داشتن خواب کافی و با کیفیت

– استفاده از انواع روش های فستینگ با مشورت پزشک

– اهدای خون

– کاهش استرس با استفاده از روش های مختلف مانند یوگا و مدیتیشن.

در صورتی که روش‌های فوق بر روی مقاومت به انسولین تاثیر نداشته باشند ممکن است متخصص غدد، درمان های مختلف دارویی را مدنظر قرار دهد.

مقاومت به انسولین فیزیولوژیکی چیست؟

در صورتی که مواد غذایی دارای کربوهیدرات به میزان کم مصرف شوند از طریق کاهش مقاومت به انسولین با بیماری های مانند سندروم متابولیک و دیابت نوع 2 نیز مقابله می شود. در رژیم های غذایی مختلف مانند رژیم غذایی کتوژنیک که کربوهیدرات آن بسیار کم است ممکن است بدن برای رساندن قند خون به مغز، وضعیتی مانند مقاومت انسولین ایجاد کند که لازم است دقت شود این حالت مضر نیست و <strong>مقاومت به انسولین فیزیولوژیکی نامیده می شود.

نتیجه گیری:

مقاومت به انسولین می تواند یکی از خطرناک ترین عوامل ایجاد بیماری های مزمن مانند دیابت نوع دو باشد اما با توجه به این که با استفاده از تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم مانند ورزش و عدم مصرف غذاهای ناسالم می توان آن را کنترل کرد به راحتی می توان از ابتلا به بیماری های خطرناک تر مانند دیابت نوع دو که درمان ندارد جلوگیری کرد. در صورتی که هرکدام از علائم گفته شده در رابطه با مقاومت به انسولین را دارید توصیه می شود که در اسرع وقت به پزشک عمومی یا پزشک متخصص غدد مراجعه نمایید و آزمایش ها و پیگیری های لازم را انجام دهید. علاوه بر این، به منظور اندازه گیری قند خون در منزل و بررسی علائم مقاومت بدن به انسولین می توانید از انواع دستگاه تست قند خون استفاده کنید. تجهیزات پزشکی سنجشی به خصوص دستگاه گلوکومتر و نوار تست قند خون در وبسایت درمان شو موجود هستند و کارشناسان سایت شما را در خرید این تجهیزات راهنمایی می کنند.