اهمیت تغذیه در آلودگی هوا:

با توجه به این که در چند سال اخیر، اغلب در نیمه دوم سال با آلودگی شدید هوا مواجه هستیم، داشتن سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب به کاهش اثرات آلودگی هوا بر روی بدن کمک می کند. تغذیه در آلودگی هوا تاثیرات مثبتی بر روی بدن دارد و باعث می شود خستگی و سردرد کمتری داشته و بدن در برابر بیماری های ناشی از آلودگی هوا به خصوص بیماری های تنفسی مقاوم تر شود. آلاینده هایی که وارد بدن می شوند به مرور آسیب های زیادی به ارگان های بدن وارد می کنند. با توجه به این که به دلیل شغل و کارهای مختلف بیرون از منزل، نمی توان از این آلاینده ها کاملا دوری کرد، لازم است به کمک روش های مختلف با اثرات آن ها به مبارزه پرداخت. لازم به ذکر است که بسیاری از مواد غذایی به خصوص مواد قندی و سرخ کردنی، این اثرات مخرب را بیشتر می کنند و باید از مصرف آن ها دوری کرد. در این مقاله به بررسی مواد غذایی و نوشیدنی های مفید برای از بین بردن اثر خطرناک این آلاینده ها می پردازیم.

علائم مسمومیت آلودگی هوا:

هوای آلوده دارای مواد اکسید کننده و سمی است که در بدن به مرور واکنش های التهابی ایجاد می کنند و به خصوص بر روی سیستم تنفسی تاثیر مخرب می گذارند. البته همیشه با علائم مسمومیت مواجه نمی شویم و بدن به سادگی دچار این علائم نمی شود اما در صورتی که مدت طولانی در طول روزهای آلوده، بیرون از منزل به سر می برید ممکن است تا حدی این علائم را تجربه کنید که البته به شرایط بدنی و حساسیت هر فرد دارد. این علائم عبارتند از:

– سوزش چشم

– سردرد

– خس خس سینه

– سرفه های خشک یا خلط دار

– التهاب مجاری تنفسی

– تنگی نفس به خصوص هنگام ورزش یا پیاده روی

– تشدید بیماری های قلبی و ریوی مانند فشار خون و آسم.

در صورتی که این علائم شدید وجود داشته باشند بهتر است به پزشک متخصص مراجعه شود تا داروهای مناسب را برای بیمار تجویز کند. استفاده سر خود از داروهای مختلف ممکن است شرایط بدنی را وخیم تر کند. به منظور جلوگیری از این علائم، رعایت تغذیه در آلودگی هوا تاثیر زیادی دارد.

بهترین مواد غذایی برای مبارزه با آلودگی هوا:

– انواع سبزیجات: یکی از مهم ترین بخش های تغذیه در آلودگی هوا، مصرف انواع سبزیجات به خصوص کلم پیچ، کلم بروکلی، گل کلم، شلغم و تربچه است. این سبزیجات توانایی سم زدایی از بدن دارند و آنزیم های کبدی را در روند سم زدایی از بدن تقویت می کنند. هم چنین التهاب ناشی از آلاینده ها را در بدن کاهش می دهند. در میان این سبزیجات، می توان گفت کلم بروکلی مفیدترین آن ها است. این نوع کلم علاوه بر این که دارای پروتئین است، به درمان عفونت های سیستم تنفسی فوقانی و تحتانی کمک می کند و گرفتگی گلو و سرفه را کاهش می دهد.

– زردچوبه: ماده ای با خواص ضد التهابی، ضد قارچ، آنتی اکسیدان و ضد تومور در زردچوبه وجود دارد که کورکومین نامیده می شود. این ماده خواص بسیار زیادی دارد به طوری که امروز قرص آن نیز در داروخانه ها موجود است و در موارد لازم تجویز می شود. کورکومین از فیبروز ریوی و سرطان ها به خصوص سرطان دستگاه تنفسی پیشگیری می کند. بنابراین لازم است زردچوبه را در طبخ غذاها یا همراه با دمنوش های مختلف در رژیم غذایی خود قرار دهید.

– سیر و پیاز: این دو با رادیکال های آزاد به مبارزه می پردازند، انواع عفونت ها را از بین می برند و سیستم ایمنی را تقویت می کنند. هم چنین سرشار از آنتی اکسیدان ها هستند و آلاینده ها را در بدن از بین می برند. بهتر است سیر و پیاز را در طبخ غذاها به خصوص به صورت غیر سرخ شده مورد استفاده قرار دهید. در بیماران مبتلا به آسم، مصرف این دو ماده بسیار مفید است.

– انواع میوه ها: انواع میوه ها مانند پرتقال، لیمو شیرین، گریپ فروت و کیوی به کاهش اثرات آلودگی هوا کمک می کنند. اما سیب بهترین میوه برای آلودگی هوا به حساب می آید و بیشترین خاصیت را در این شرایط دارد و سرب ناشی از هوای آلوده را از بدن خارج کرده و اجازه نمی دهد به سلول های بدن برسد.

– ماهی: به دلیل وجود اسیدهای چرب امگا 3 در ماهی، مصرف آن به خصوص به صورت کباب شده یا بخار پز می تواند رادیکال های آزاد را کاهش دهد. بنابراین به بیماران مبتلا به بیماری های قلبی و آسم توصیه می شود به خصوص در روزهایی که هوا بسیار آلوده است، از ماهی در رژیم غذایی خود استفاده کنند.

ویتامین های مورد نیاز بدن در آلودگی هوا:

علاوه بر مصرف مواد غذایی ذکر شده، لازم است به مواد معدنی و ویتامین های دریافتی بدن چه از طریق تغذیه در آلودگی هوا و چه از طریق مکمل ها توجه شود. مهم ترین ویتامین ها و مواد معدنی در برابر آلاینده ها عبارتند از:

– ویتامین C: این ویتامین به مبارزه با رادیکال های آزاد کمک می کند و تاثیرات آلودگی هوا را کاهش می دهد. از طریق مصرف انواع مرکبات و سبزیجات می توان این ویتامین را دریافت کرد. اما توصیه می شود در روزهایی که هوا خیلی آلوده است از قرص جوشان و مکمل ویتامین C نیز استفاده شود تا تاثیر بیشتری داشته باشد. لازم به ذکر است که ویتامین C به بازیافت ویتامین E و کلاژن سازی در بدن کمک می کند و کلاژن به انعطاف پذیری عضلات و بافت های بدن کمک می کند.

– ویتامین B: گروه ویتامین های B در کاهش تاثیر آلاینده ها در بدن موثر هستند و بر التهاب بدن و تغییرات ضربان قلب تاثیر می گذارند.

– ویتامین E: این ویتامین اثر آنتی اکسیدانی قوی در بدن دارد و اثرات آلودگی هوا را تا حد زیادی کاهش می دهد. در روغن های سالم که برای پخت و پز مورد استفاده قرار می گیرند مانند روغن سبوس برنج، روغن کانولا، روغن زیتون و روغن آفتابگردان این ویتامین وجود دارد. هم چنین انواع مغزها مانند بادام منبع عالی ویتامین E هستند. علاوه بر این با مشورت پزشک می توان از مکمل آن نیز به صورت روزانه استفاده کرد.

– ویتامین A: منابع غذایی دارای ویتامین A عموما حیوانی هستند مانند تخم مرغ، جگر و شیر. اما با مصرف میوه ها و سبزیجات نارنجی رنگ مانند هویج و کدو حلوایی نیز می توان این ویتامین را به میزان کافی دریافت کرد. به طور مثال می توان آب هویج بیشتری در روزهایی که هوا آلوده است مصرف نمود. میوه های خشک مانند آلو نیز ویتامین A دارند و می توان از آن ها به عنوان تنقلات یا در طبخ غذاها استفاده کرد.

– ویتامین D: یکی از مهم ترین نکات تغدیه در آلودگی هوا مصرف ویتامین D کافی است که یکی از مهم ترین ویتامین ها برای بدن در تمامی شرایط به خصوص در آلودگی هوا است. با توجه به این که ویتامین D از طریق تابش نور خورشید به پوست هم دریافت می شود، در کشورهایی که هوای آلوده دارند، کمبود این ویتامین در اکثر افراد مشاهده می شود. بنابراین توصیه می شود علاوه بر مصرف مواد غذایی دارای این ویتامین، از مکمل آن نیز استفاده شود. این ویتامین در متابولیسم کلسیم و فسفر نقش دارد و در کاهش علائم آسم نیز بسیار موثر است.

– امگا 3: اسیدهای چرب غیر اشباع امگا 3 از اثرات مضر آلودگی هوا بر قلب و عروق می کاهند. این ماده همان طور که قبل تر ذکر شد در ماهی وجود دارد. علاوه بر این از طریق مصرف گردو، دانه کتان، بادام زمینی و دانه کدو تنبل نیز دریافت می شود.

نوشیدنی های مناسب برای آلودگی هوا:

علاوه بر مواد غذایی ذکر شده، استفاده از نوشیدنی های مناسب نیز از نکات مهم تغذیه در آلودگی هوا به حساب می آید. انواع دمنوش ها و نوشیدنی ها مفید عبارتند از:

– ترکیب آب گرم و لیمو ترش: یک ترکیب ساده برای جلوگیری از اثرات آلوگی هوا لیمو ترش و آب گرم یا ولرم است که موجب سم زدایی از بدن می شود.

– چای سبز با لیمو: چای سبز سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است که با رادیکال های آزاد مبارزه می کند. مهم ترین این آنتی اسیدان ها کاتچین است. با افزودن لیمو ترش به آن که دارای ویتامین C است، خواص آن چند برابر شده و موجب تقویت سیستم ایمنی می شود.

– ترکیب خیار و نعنا همراه با آب: امروزه دیتاکس واتر از نوشیدنی های محبوب به خصوص هنگام فعالیت بدنی به حساب می آید. بسیاری از افرادی که به میزان کافی آب مصرف نمی کنند و خوردن آب به تنهایی برای آن ها راحت نیست، از میوه های مختلف در آب استفاده می کنند تا طعم آن را تغییر دهند. استفاده از خیار و برگ نعنا در آب، عطر و طعم خوبی به آن بخشیده و علاوه بر این که به هیدراته ماندن بدن کمک می کند، بر عوارض آلاینده ها نیز غلبه می کند. خیار و نعنا به خصوص نعنای دم کرده، خواص سم زدایی دارند.

– نوشیدنی با دانه چیا: دانه چیا منبع فیبر است و به هضم غذا و هیدراته ماندن بدن کمک می کند زیرا ذرات آن آب را به خود جذب می کنند. علاوه بر این مواد سمی را از بدن خارج می کند. استفاده از مقداری دانه چیا در آب به خصوص اگر چند ساعت در آب خیس خورده باشد، همراه با طعم دهنده های طبیعی مانند لیمو ترش، از بدن در برابر اثرات آلودگی هوا جلوگیری کرده و یکی از راهکارهای مهم تغذیه در آلودگی هوا می باشد.

– آب هویج و چغندر: همان طور که قبل تر گفتیم، هویج ویتامین A دارد و برای کاهش اثرات آلودگی هوا مفید است. چغندر نیز سرشار از آنتی اکسیدان است و علاوه بر این که به صورت پخته و در سالاد مورد استفاده قرار می گیرد، از آب آن نیز همراه با آب هویج می توان استفاده کرد که عملکرد کبد را بهبود می بخشد و به سم زدایی از بدن به خصوص در آلودگی هوا کمک می کند.

– دمنوش زنجبیل و زردچوبه: زردچوبه علاوه بر این که در طبخ مورد استفاده قرار می گیرد و مفید است، همراه با زنجبیل تازه یک دمنوش مقوی و مفید را ایجاد می کند. این دو ماده ضد التهاب هستند و عوارض آلاینده ها را کاهش می دهند.

– چای ماچا: ماچا نوعی چای سبز است که نوع تولید آن با چای سبز متفاوت است و آنتی اکسیدان های زیادی دارد. این ماده هم به صورت چای و هم در انواع اسموتی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور مثال می توان آن را با موز و اسفناج ترکیب کرد و یک اسموتی خوشمزه و مفید تهیه نمود که مقاومت بدن را افزایش داده و در زمان آلودگی هوا نیز از بدن محافظت می کند.

نکات مقابله با اثرات آلودگی هوا:

علاوه بر رعایت تغذیه در آلودگی هوا، تغییر در سبک زندگی و راهکارهای مختلف باعث حفظ سلامت بدن در برابر آلاینده ها می شود. این راهکارها عبارتند از:

– عدم ورزش در فضای باز: در صورتی که در روزهایی که هوا آلوده است در فضای باز ورزش کنید، آلاینده با شدت بالایی وارد ریه ها می شوند و تاثیر بسیار بدی بر سیستم تنفسی می گذارند. بنابراین توصیه می شود حتما در فضای بسته منزل یا باشگاه ورزشی و در کنار یک تصفیه هوای قوی ورزش کنید.

– داشتن فعالیت بدنی منظم: فعالیت ورزشی منظم به خصوص تمرینات هوازی موجب بالا رفتن ظرفیت ریه و بهبود عملکرد سیستم تنفسی می شود. علاوه بر این به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

– کاهش مصرف سیگار و الکل: سیگار و الکل هر دو سیستم ایمنی را ضعیف می کنند. علاوه بر این سیگار آلاینده های بیشتری را وارد ریه ها می کند و موجب کاهش عملکرد ریه به مرور شده و احتمال ابتلا به بیماری های ریوی را افزایش می دهد.

– استفاه از دستگاه تصفیه هوا: دستگاه تصفیه هوا آلاینده های هوای داخل خانه را به حداقل می رساند. بهتر است دستگاهی تهیه شود که کل فضای منزل را تحت پوشش قرار دهد. علاوه بر این فیلترهای دستگاه باید به موقع عوض شوند تا دستگاه کیفیت لازم را داشته باشد.

– دستگاه بخور: انواع دستگاه بخور گرم و سرد به خصوص اگر بتوان در آن ها از قطره اکالیپتوس و نعنا استفاده کرد، موجب مرطوب شدن سیستم تنفسی و دفع آلاینده ها از ریه می شوند.

– استفاده از ماسک تنفسی مناسب: در روزهایی که هوا آلوده است بهتر است در خارج از منزل حتما از ماسک مناسب استفاده کنید. ماسک های سه لایه عادی محافظت کافی را ایجاد نمی کنند و لازم است حتما از ماسک N95 استفاده شد که فیلتر دارد و تا حد زیادی ورود آلاینده ها به ریه را کاهش می دهد.

جمع بندی:

آلودگی هوا یکی از مشکلات این روزهای بسیاری از کشورها است که با توجه به زندگی ماشینی امروز، دوری از آن به خصوص برای افراد شاغل امکان پذیر نیست. اما رعایت نکات مختلف به خصوص رعایت تغذیه در آلودگی هوا و تغییر در سبک زندگی، از عوارض آلودگی هوا می کاهد و باعث می شود کمتر علائم ناشی از آلودگی هوا را تجربه کنیم. علاوه بر این، بسیاری از تجهیزات پزشکی مانند تصفیه هوا، بخور، کپسول اکسیژن و دستگاه اکسیژن ساز به کاهش مشکلات ناشی از آلودگی هوا کمک می کنند. دو دستگاه اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن در درمان بیماری های ریوی ناشی از آلودگی و هوا و کاهش مواردی مانند تنگی نفس بسیار موثر هستند که البته لازم است با تجویز پزشک مورد استفاده قرار گیرند. تجهیزات پزشکی مختلف با راهنمایی کارشناسان وبسایت درمان شو در اختیار شما قرار می گیرند.