علائم واریس و درمان آن

علائم واریس و درمان آن

علائم واریس و درمان آن

واریس چیست؟

واریس یا Varicose veins یکی از بیماری های شایع عروق سیاهرگی است که نام آن از کلمه لاتین Varix به معنای پیچ خوردگی گرفته شده است. حدود 10 تا 20% جمعیت جهان به این بیماری مبتلا هستند. در این بیماری سیاهرگ های سطح بدن به صورت متورم و بزرگ می شوند و به آن ها رگ های عنکبوتی نیز گفته می شود. برآمدگی این عروق می تواند ظاهر بدن را نامطلوب کند. واریس بیشتر در پاها رخ می دهد اما می تواند در تمام سطح بدن نیز پدیدار شود. در این مقاله به بررسی انواع این بیماری و تشخیص و درمان آن می پردازیم.

 

 

علت واریس چیست؟

اختلال در عملکرد دریچه های لانه کبوتری موجب بیماری واریس می شود. این دریچه ها در امتداد سیاهرگ ها قرار دارند و از برگشت خون به عقب جلوگیری می کنند. با درست عمل نکردن دریچه ها، جریان خون به عقب بر می گردد و در رگ جمع می شود. بنابراین رگ بزرگ و متورم شده و بیماری رخ می دهد. موارد زیر باعث می شود فرد مستعد ابتلا باشد:

– سابقه خانوادگی

– چاقی و اضافه وزن

– جنسیت: این بیماری در زنان شایع تر است

– سن: محدوده سنی 30 تا 35 بیشترین احتمال ابتلا را دارد

– داشتن سابقه بیماری های قلبی و عروقی

– نوع شغل و فعالیت روزانه: افرادی که دائما ایستاده اند یا تمام روز در حالت نشسته کار می کنند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند

– بارداری: در دوران بارداری به دلیل تولید خون بیشتر برای رشد جنین، افزایش حجم خون می تواند موجب این بیماری در جاهای مختلف بدن شود.

– تروما یا جراحی.

 

علت واریس چیست؟

انواع واریس:

انواع واریس ممکن است شدید، متوسط یا خفیف باشند. در حالت خفیف، عروق کمی متورم می شوند و در هم پیچیدگی آن ها از سطح پوست مشخص است. در نوع متوسط اندازه عروق بزرگ و کبود می شود و در صورتی که درمان نشود می تواند خطراتی برای بیمار داشته باشد. معمولا برای درمان آن از لیزر و اسکلروتراپی استفاده می شود. نوع شدید ظاهری نامناسب را ایجاد می کند و می تواند باعث تغییر رنگ پوست، زخم یا ورم شدید رگ ها شود و لازم است به سرعت برای درمان آن اقدام شود. انواع این بیماری به شکل زیر دسته بندی می شود:

واریس پا: بخش های مختلف پا مانند پشت ساق و ران که بیشتر از سایر قسمت های بدن این بیماری در آن ها شایع است. زیرا پا قسمتی از بدن است که در طول روز با ایستادن، پیاده روی و فعالیت شدید یا نشستن طولانی مدت فشار بیشتری به آن وارد می شود. عروق واریسی پا به شکل دردناک و متورم ظاهر می شوند و در خانم های باردار و افراد مسن محتمل تر هستند. در پا دو مدل شایع وجود دارد. یکی ورید صافن بزرگ که بزرگ ترین سیاهرگ بدن است و از مچ پا تا کشاله ران کشیده می شود و می تواند موجب واریس پشت ران پا و پشت ساق شود. دیگری واریس ورید صافن کوچک است که پشت مچ و زانو را درگیر می کند.

واریس در بارداری: در خانم های باردار ممکن است رگ های واریسی در ناحیه شکم ایجاد شود و سیاهرگ های روی شکم به شکل متورم و به رنگ بنفش یا آبی ظاهر شوند. هم چنین در لگن ممکن است رخ دهد زیرا لگن هم در دوران بارداری و هم هنگام زایمان تحت فشار زیادی قرار می گیرد. علاوه بر این، در بارداری و زایمان، واریس رحم و واژن ممکن است رخ دهد و بسیار شایع است زیرا این نواحی هم در طول بارداری و هم هنگام زایمان، به خصوص زایمان طبیعی فشار زیادی را متحمل می شوند. البته که تشخیص بیماری در این نواحی بسیار سخت است. در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی، هورمون پروژسترون موجب ضعیف شدن دیواره عروق می شود و احتمال بیماری را بالا می برد.

واریس بیضه: این بیماری که واریکوسل نیز نامیده می شود بسیار شایع است و در آن وریدهای بیضه ها متورم و بزرگ می شوند و ظاهر آن ها درست مانند عروق واریسی است. این بیماری به راحتی قابل درمان است اما در صوت عدم درمان موجب اختلالات هورمونی و ناتوانی در تولید اسپرم می شود.

واریس مری: نوع مری بیشتر در سیروز کبدی دیده می شود که در آن خون رسانی در کبد بر اثر لخته خون یا زخم بافت کبدی مختل می شود. در اثر این نوع بیماری ممکن است پارگی یا نشت رگ ها رخ دهد و خونریزی آن خطرناک است.

واریس صورت: در این بیماری عروق متورم و عنکبوتی شکل بر روی گونه و شقیقه ها و کنار بینی ایجاد می شوند که این بیماری بیشتر در اثر بارداری، مصرف زیاد الکل، ضربه و جراحت صورت، نور خورشید و تغییرات آب و هوایی رخ می دهد. بیماری تلانژکتازی Telangiectasia یک بیماری عروقی است که می تواند موجب رگ های واریسی نیز بشود.

واریس دست: با بالا رفتن سن و نازک تر شدن پوست دست و کاهش چربی زیر جلدی، عروق متورم می شوند به خصوص در دمای بالا و روزهای گرم یا در شرایطی که فعالیت بدنی بیشتر است. واریس دست بیشتر در ناحیه مچ ایجاد می شود.

واریس معده: این نوع واریس خطرناک است و در آن رگ هایی که از گلو به معده وصل می شوند دچار تورم می شوند. این بیماری در صورتی که فرد به سیروز کبدی مبتلا باشد محتمل تر است.

 

 

علائم بیماری:

بیمار مبتلا به واریس ممکن است علائم زیر را تجربه کند:

– رگ های آبی و بنفش در سطح پوست

– ورم رگ ها

– احساس درد یا سنگینی در پاها

– تغییر رنگ پوست

– تیر کشیدن عضلات پا

– خارش در محل واریس

– گرفتگی پا هنگام ایستادن

– درد زیاد پس از نشستن طولانی مدت.

 

در اکثر موارد، بیمار با مشاهده این علائم اهمیت زیادی به آن نمی دهد اما لازم است بدانیم که بیماری به مرور شدید می شود و مشکلات مختلفی را ایجاد می کند. بنابراین حتی اگر عروق کوچکی درگیر شده باشند بهتر است با پزشک مشورت شود تا در صورت لزوم از پیشرفت بیماری به وسیله دارو یا سایر درمان ها جلوگیری شود. در انواع مختلف بیماری به خصوص در دوران بارداری، مراجعه به پزشک اهمیت زیادی دارد.

علائم واریس

نحوه تشخیص واریس:

در ابتدای امر، پزشک متخصص قلب و عروق معاینات بالینی لازم را انجام می دهد و از بیمار در مورد علائم احتمالی سوال می کند. در صورتی که بیماری حادتر شده باشد برای تشخیص دقیق از روش های زیر استفاده می شود:

سونوگرافی داپلکس که ترکیبی از سونوگرافی معمولی و داپلر است و عروق را با کمک امواج صوتی نشان می دهد.

سونوگرافی همراه با تزریق ماده کنتراست که جریان خون را در عروق نشان می دهد.

ونوگرافی: در این روش، جریان خون با استفاده از اشعه ایکس تشخیص داده می شود. این آزمایش تخصصی بیماری واریس است.

پلتیسموگرافی: در این روش عملکرد عضلات ساق پا و هم چنین رفلکس سیستم وریدی کل بدن بررسی می شود.

– سونوگرافی داپلر وریدی

– تست ترندلنبرگ.

 

 

درمان واریس:

بسته به این که واریس در کدام مرحله باشد و چه شدتی داشته باشد روش های درمانی مختلفی برای آن انجام می شود. در بیشتر موارد، بیماری به طور کامل برطرف می شود اما در مواردی ممکن است کمی خفیف تر شود. روش های زیر به منظور درمان واریس به کار می روند:

درمان دارویی: در ابتدای امر در زمانی که بیماری خفیف باشد از دارو استفاده می شود که این داروها بیشتر به صورت پماد یا کرم هستند و لازم است به صورت موضعی استفاده شوند. هم چنین گاهی ممکن است حرکات ورزشی خاصی برای کاهش علائم بیماری تجویز شود.

درمان با لیزر: در شرایطی که بیماری حادتر شده باشد لیزر یکی از موفق ترین روش های درمانی است. این روش غیر تهاجمی است و در آن پزشک، با استفاده از لیزر، عروق درگیر شده را مسدود کرده و از بین می برد. در این درمان از لیزر رادیوفرکوئنسی یا RF استفاده می شود که به صورت درون عروقی عمل می کند. البته در مواردی ممکن است لیزر سطح پوست انجام شود. روش لیزر سرپایی است و نیاز به بستری بیمار نداشته و عوارضی هم ندارد.

فشار درمانی یا استفاده از جوراب واریس یکی از قدیمی ترین و موثرترین روش های درمان این بیماری است که پوشیدن آن، علائم بیماری را کمتر می کند و از پیشرفت و حاد شدن بیماری نیز جلوگیری می کند. علاوه بر این باعث بهبود گردش خون می شود. برای درمان واریس سایر نقاط بدن مانند دست و شکم نیز از انواع شکم بند یا مچ بندهای مخصوص واریس استفاده می شود.

اسکلروتراپی با سونوگرافی: در این روش لازم است یک محلول اسکلروزانت به داخل رگ واریسی تزریق شود تا دیواره آن تخریب شود. در کنار این تزریق از سونوگرافی برای مشاهده و هدایت ماده تزریق شده به داخل رگ استفاده می شود.

– میکروفلبکتومی: این روش غیر تهاجمی یا کم تهاجم است و در آن برش های کوچکی در سطح پوست ایجاد شده و با استفاده از آن ها عروق واریسی خارج می شوند.

– جراحی آندوسکوپی: در شرایطی که واریس شدید باشد و نتوان با استفاده از لیزر یا سایر روش ها آن را درمان کرد از جراحی استفاده می شود. در این روش یک برش در ناحیه مورد نظر داده شده و با استفاده از یک دوربین کوچک که وارد محل می شود، عروق مورد نظر تشخیص داده می شوند و سپس خارج می گردند.

 

درمان واریس

آیا واریس قابل پیشگیری است؟

در مواردی که واریس ژنتیکی باشد یا شرایط بدنی فرد به خصوص بارداری، زمینه را برای بیماری فراهم کند ممکن است واریس اجتناب ناپذیر باشد. اما به طور کل با برخی راهکارها می توان تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد یا شدت آن را کاهش داد:

– داشتن فعالیت بدنی منظم

– تغییر وضعیت بدن پس از مدت زمان های مشخص از حالت نشسته یا ایستاده

– کاهش مصرف مواد غذایی شور و چرب

– جلوگیری از اضافه وزن

– بالا گرفتن پاها چند بار در طول روز

– استفاده نکردن از کفش پاشنه بلند

– پرهیز از انداختن پاها روی هم به خصوص به مدت طولانی.

 

 

عوارض واریس:

در صورتی که واریس به موقع درمان نشود و پیشرفت کند می تواند عوارض زیادی به همراه داشته باشد که برخی از آن ها عبارتند از:

– آمبولی ریه

– زخم های وریدی

– التهاب و خارش رگ

– لخته شدن خون اطراف رگ

– تیره شدن رنگ پوست

– درد زیاد

– گرفتگی عضلات

– ورم شدید

– خستگی پاها.