دستگاه نوار قلب چیست؟
نوار قلب که ECG یا EKG یا الکتروکاردیوگرام نیز نامیده می شود آزمایشی است که برای بررسی ریتم قلب و فعالیت الکتریکی آن مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور انجام این آزمایش از دستگاه نوار قلب یا الکتروکاردیوگراف استفاده می شود که چگونگی انتشار سیگنال های الکتریکی در بدن را نسبت به زمان اندازه گیری می کند. با استفاده از این روش پزشک متخصص پی می برد که فعالیت الکتریکی قلب تند، کند، طبیعی یا نامنظم است. نوار قلب برای تشخیص بیماری های مختلف مانند آریتمی، مسدود شدن رگ های خونی، حمله یا نارسایی قلبی و ضخیم شدن دیواره قلب مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه موارد زیر را تشخیص می دهد:
– سرعت و ریتم قلب
– تعداد ضربان قلب و الگوی غیر طبیعی آن
– اختلالات الکترولیتی در بدن
– گره دهلیزی بطنی
– عدم خونرسانی کافی در نواحی مختلف قلب
– اثرات به جا مانده از حملات قلبی گذشته
– مسیرهای انتقال عصب در قلب
– ضخامت دیواره های قلب.
نحوه گرفتن آزمایش نوار قلب:
دستگاه نوار قلب در کلینیک ها، بیمارستان ها و مطب پزشک متخصص قلب استفاده می شود و به صورت غیر تهاجمی و بدون درد عمل می کند. بیمار بر روی تخت دراز می کشد و الکترودهای مخصوص بر روی پوست قفسه سینه قرار داده می شوند. با استفاده از این الکترودها، سیگنال های الکتریکی تولید شده توسط قلب در هر ضربان اندازه گیری می شوند و با استفاده از سیم به دستگاه انتقال داده می شوند. خروجی این اندازه گیری ها بر روی مانیتور دستگاه نشان داده می شود یا بر روی کاغذ مخصوص چاپ می شود. انجام این آزمایش بیشتر از چند دقیقه زمان نمی برد و بسیار آسان است.
انواع دستگاه نوار قلب:
دستگاه های نوار قلب مختلف دارای تعداد کانال های متفاوتی هستند مانند تک کانال، دو، سه، شش یا دوازده کانال. در مدل های جدید، دستگاه دارای مانیتور است و امکان اتصال آن به کامپیوتر نیز وجود دارد. این دستگاه ها به شرح زیر می باشند:
– دستگاه نوار قلب تک کانال: این دستگاه برای تشخیص ناهنجاری های مربوط به قلب، بررسی پاسخ بدن بیمار به داروهای مصرفی و آشکار کردن تغییرات عملکرد قلب استفاده می شود و با وجود این که تمامی سیگنال های 12 لید دستگاه را دریافت می کند، فقط فعالیت الکتریکی یک ترکیب از لیدها را ثبت می کند.
– دستگاه چند کاناله: انواع دستگاه چند کانال مشابه تک کانال عمل می کنند اما می توانند فعالیت چند ترکیب لیدها را ثبت کنند. در این مدل ها، امکان مقایسه ثبت چند لید در یک ضربان قلب وجود دارد که تفسیر شکل موج ها و تشخیص پزشک را آسان تر می کند. یکی از انواع دستگاه چند کانال، 6 کانال پرتابل است که کوچک و قابل حمل بوده و به راحتی مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت آن نسبت به سایر مدل ها این است که خود بیمار نیز امکان استفاده از آن را دارد. لازم به ذکر است که عموم دستگاه های نوار قلب که در مراکز مختلف مورد استفاده قرار می گیرند از نوع 12 کانال هستند.
– نوار قلب هولتر: این دستگاه کوچک و قابل حمل است و ECG را به صورت سرپایی انجام می دهد به این صورت که نوار قلب بیمار را در طی 24 یا 48 ساعت به طور مداوم اندازه گیری می کند. این وسیله بر روی پوست فرد در قسمت بازو یا پا یا قفسه سینه قرار می گیرد و اطلاعات به دست آمده را در یک مانیتور کوچک که با استفاده از باتری کار می کند ذخیره می نماید تا بعدا توسط پزشک بررسی شود.
– دستگاه ثبت کننده رخداد: این دستگاه نوعی دستگاه نوار قلب است که مانند هولتر قلب عمل می کند و تفاوت آن در این است که در صورت بروز علائم خاص در بیمار، نوار قلب را ثبت می کند. به طور مثال اگر ریتم قلب دچار مشکل شود دستگاه به طور خودکار عمل کرده و فعالیت قلب را ضبط می کند.
– نوار قلب استرسی یا ورزشی: این دستگاه، نوار قلب بیمار را در حال انجام فعالیت های مختلف مانند ورزش با تردمیل یا دوچرخه ثابت ثبت می کند. امکان اندازه گیری فشار خون و میزان تنفس نیز با این دستگاه وجود دارد. این دستگاه معمولا زمانی استفاده می شود که بیمار دچار سکته شده باشد یا تحت عمل جراحی قلب قرار گرفته باشد. این تست حدود 10 تا 30 دقیقه به طول می انجامد.
اجزای دستگاه نوار قلب:
– اتصالات دستگاه: اتصالات شامل دو کابل است که یکی کابل برق و دیگری کابل اتصال لیدها است که با توجه به 3، 6 یا 12 کاناله بودن دستگاه متفاوت است.
– الکترودها: لیدهای دستگاه 12 عدد هستند که 6تای آن ها به نواحی مختلف قلب از روی قفسه سینه و 4 عدد از آن ها به دست و پا متصل می شوند.
– باتری: دستگاه معمولا با برق شهری کار می کند، اما در صورت قطع شدن برق یا در دستگاه های پرتابل از باتری استفاده می شود که غالبا قابل شارژ است.
– پرینتر دستگاه اطلاعات به دست آمده را بر روی کاغذ مخصوص چاپ می کند و در اختیار پزشک قرار می دهد.
– مانیتور: در مدل های جدیدتر، دستگاه دارای مانیتور است که معمولا LCD و سیاه و سفید است و اطلاعات مختلف را نمایش می دهد.
کلیدهای پنل دستگاه:
کلید Auto, Manual: با استفاده از این کلید، عملکرد دستگاه میان دستی و اتوماتیک انتخاب می شود. در حالت Manual می توان از میان لیدهای 12 گانه هر کدام را به دلخواه انتخاب کرد. اما با انتخاب Auto دستگاه به صورت خودکار یکی از لیدها را انتخاب می کند.
– کلید Speed: سرعت چاپ از میان 5، 25 و 50 mm/s انتخاب می شود.
– کلید Filter: به منظور از بین بردن نویز برق شهری یا سایر نویزها می توان فیلتر دستگاه را فعال یا غیر فعال کرد.
– کلید Gain: درصد تقویت خروجی دستگاه با استفاده از کلید تنظیم می شود. در واقع دامنه موج ترسیم شده توسط پرینتر بر روی کاغذ با استفاده از کلید Gain از میان مقادیر 1، 2 و 5 میلی ولت بر سانتی متر مربع انتخاب می شود.
– کلید Lead: در مد Manual می توان لید مورد نظر را با این کلید انتخاب کرد.
– کلید Start: پس از وصل کردن الکترودها به بیمار و انجام تنظیمات، با استفاده از کلید عملکرد دستگاه آغاز می شود.
– کلید Stop: اگر مد Manual انتخاب شده باشد با فشرده این دکمه عملکرد دستگاه متوقف می شود.
– کلید mv: با استفاده از این کلید در خروجی دستگاه یک سیگنال 1 میلی ولتی ایجاد می شود و برای تست پرینتر به کار می رود.
خرید دستگاه نوار قلب:
از آن جایی که دستگاه نوار قلب یکی از تجهیزات حیاتی بخش قلب و عروق است، باید در خرید آن به نکات مهمی دقت شود. محلی که دستگاه در آن به کار می رود مهم است. به طور مثال در مطب ها و بیمارستان ها از دستگاه های 12 کاناله و دستگاه هایی که به راحتی قابل حمل نیستند استفاده می شود. اما دستگاه های پرتابل در آمبولانس یا در منزل مورد استفاده قرار می گیرند و به راحتی جابجا می شوند. امکان اتصال دستگاه به کامپیوتر یکی از نکات بسیار مهم است زیرا انتقال اطلاعات و بررسی مجدد آن ها را برای پزشک ممکن می کند. الکترودهای دستگاه باید به خوبی به بدن بچسبند و انتقال اطلاعات را به سرعت و با دقت بالا انجام دهند. هم چنین دستگاه باید دقت اندازه گیری بسیار خوبی داشته باشد و انواع مشکلات عملکرد قلب را به سرعت تشخیص دهد.
قیمت دستگاه نوار قلب:
دستگاه نوار قلب در مدل ها و برندهای مختلف تولید می شود و بسته به ویژگی هایی که دارد به صورت متفاوتی قیمت گذاری می شود. لازم به ذکر است که نوسانات متعدد بازار تجهیزات پزشکی بر روی قیمت این دستگاه تاثیر می گذارد. فروشگاه درمان شو قیمت مدل های مختلف این دستگاه را ارائه می دهد و کارشناسان سایت نیز در این زمینه پاسخگوی خریداران هستند.
بهترین برند دستگاه نوار قلب:
دستگاه نوار قلب در برندهای مختلف داخلی و خارجی تولید می شود که هر کدام ویژگی های خاص خود را داشته و باید دارای کیفیت مناسب و قابل قبولی باشند و مطابق استانداردهای مشخص تولید شده باشند. برند پویندگان راه سعادت یکی از برندهای موفق داخل کشور در تولید این دستگاه است که ECG های تولید شده توسط آن از محبوبیت زیادی برخوردار هستند. برندهای مناسب خارجی نیز شامل فوکودا Fukuda، کرول Carewell، زونکر Zoncare، فیلیپس Philips و ولش آلن Welch allyn می باشند.