دستگاه اکسیژن ساز:
دستگاه اکسیژن ساز برای کمک به تنفس بیمارانی که دچار افت اکسیژن خون شده اند استفاده می شود. این دستگاه در حجم ها و مدل های مختلف و انواع ثابت و پرتابل ارائه می شود و با فیلتر کردن هوای محیط، اکسیژن با خلوص بالا را تامین کرده و به ریه بیمار می رساند. این دستگاه جایگزین مناسبی برای کپسول اکسیژن است. زیرا در مواردی که بیمار به صورت طولانی مدت یا 24 ساعته نیاز به اکسیژن دارد، کپسول اکسیژن کافی نبوده و نیاز به پر شدن مجدد دارد. این دستگاه به راحتی قابل استفاده بوده و تنها با اتصال به برق راه اندازی می شود. هم چنین تنوع مدل ها و قیمت های این دستگاه به مشتریان این اجازه را می دهد که با توجه به نیاز خود بهترین دستگاه را با مناسب ترین قیمت تهیه نمایند.
اکسیژن خون که در شرایط نرمال بیش از 95% است با استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر اندازه گیری می شود و در صورتی که کمتر از حد طبیعی به خصوص کمتر از 92% باشد، بیمار به اکسیژن نیاز پیدا می کند. در صورت عدم اکسیژن رسانی به بیمار، علائمی مانند تنگی نفس و درد قفسه سینه رخ می دهد که می تواند منجر به مرگ بیمار شود. عوامل مختلفی مانند آسم، کم خونی شدید، بیماری های قلبی، عفونت های ریوی و اختلال در سیستم گردش خون می توانند منجر به کاهش سطح اکسیژن خون شوند.
کاربردهای دستگاه اکسیژن ساز:
مهم ترین کاربرد این دستگاه در انسداد مزمن ریه است. اما در سایر مشکلات ریوی مانند آسم و برونشیت نیز استفاده می شود. هم چنین ممکن است افراد سالم، به خصوص کسانی که در مناطق آلوده زندگی می کنند در طول روز از این دستگاه برای رفع خستگی استفاده کنند. سایر کاربردهای این دستگاه عبارتند از:
1- کمبود هموگلوبین خون که باعث می شود توانایی حمل اکسیژن در شریان ها کاهش یابد.
2- کاهش تجمع مایعات و از بین بردن ورم در ناحیه سوختگی.
3- ضد عفونی کردن ریه در برابر میکروب های بی هوازی.
4- بهبود هیپوکسمی یا حالتی که اکسیژن خون کمتر از 92% شده.
5- رفع حملات عصبی به خصوص در اثر دریازدگی یا ارتفاع زدگی.
6- رفع عوارش ناشی از مسمومیت های گازی مانند مسمومیت با مونوکسید کربن.
عملکرد دستگاه اکسیژن ساز:
دستگاه اکسیژن ساز هوای محیط را با استفاده از یک پمپ مکنده قوی به درون خود می کشد. هوا شامل 78% نیتروژن و 21% اکسیژن و 1% گازهای دیگر است. البته این نسبت ممکن است در شهرها و مکان هایی که آلاینده وجود دارد مقداری تغییر کند. هوا در بخش ورودی از فیلترهایی عبور می کند که آلودگی و ناخالصی های آن را جدا می کنند. سپس اکسیژن از سایر اجزای موجود در هوا جدا شده و به یک محفظه دارای پودر زئولیت وارد می شود. با افزایش فشار و درصد، اکسیژن تغلیظ و فشرده می شود. در واقع خلوص آن به بیش از 90 تا 95% رسیده و فشار آن 1.5 تا 3 برابر بیشتر می شود. سپس این اکسیژن خالص را با استفاده از یک ماسک مخصوص یا نازال که بر روی صورت بیمار قرار دارد به سیستم تنفسی و ریه ها می رساند. در عملکرد دستگاه اکسیژن ساز، زئولیت اهمیت بسیار بالایی دارد. این ماده که نام آن برگرفته از دو کلمه Zeo(جوشان) و Lithos(سنگ) است بلور آمینوسیلیکات است و به طور گسترده در صنایع مختلف استفاده می شود. در دستگاه اکسیژن ساز نیز به منظور جدا کردن نیتروژن و از اکسیژن به کار می رود.
اجزای دستگاه اکسیژن ساز:
اجزای اکسیژن ساز و نحوه عملکرد هر کدام ما را از سیستم دستگاه آگاه تر کرده و باعث می شود نگه داری و راه اندازی آن آسان تر شود. این دستگاه از قسمت های زیر تشکیل شده است:
1- فیلترهای ورودی: در قسمت ورودی دستگاه دو فیلتر وجود دارد که یکی فیلتر پلی یورتان متخلخل و دیگری فیلتر هپا(HEPA) است. فیلتر پلی یورتان باید هفته ای یک مرتبه شسته و تمیز شود اما فیلتر هپا لازم است پس از 6 ماه استفاده عوض شود. وظیفه این دو فیلتر جدا کردن گرد و غبار و آلودگی از هوای ورودی به دستگاه است.
2- کمپرسور هوا: این بخش از دستگاه هوا را به داخل کشیده و فشرده می کند. سپس آن را به محفظه زئولیت منتقل می نماید. کمپرسورها در دو نوع پیستونی و خشک یا Oil free ساخته می شوند. این بخش از دستگاه ممکن است صدای زیادی تولید کند که به منظور جلوگیری از صدای زیاد، آن را در یک محفظه خاص یا بر روی یک فنر قرار می دهند که صدای آن را کنترل می کند. قرار دادن کمپرسور هوا روی فنر معمولا انتخاب بهتری محسوب می شود زیرا نگه داشتن کمپرسور در یک جعبه به مرور از عمر دستگاه کم می کند.
3- دریچه متحرک: این دریچه که شیرمانند است 4 مسیره بوده و از یک طرف رابط کمپرسور و محفظه زئولیت و از طرف دیگر متصل به خروجی اکسیژن است. وظیفه دیگر آن انتقال نیتروژن جدا شده از محفظه زئولیت به خارج دستگاه است. به دلیل این که این دریچه به صورت مداوم بین دو سیلندر زئولیت در حال چرخش است به آن دریچه متحرک گفته می شود.
4- محفظه زئولیت: این محفظه که یک سیلندر است از گرانول های زئولیت پر شده است و با استفاده از نوسانات جذب سطحی، اکسیژن را از نیتروژن و سایر گازها جدا می کند. سیلندر زئولیت متخلخل بوده و اکسیژن را از تخلخل ها عبور می دهد.
5- مخزن اکسیژن: اکسیژن تخلیص شده در این مخزن جمع می شود و فشار آن تا میزان لازم تنظیم می شود تا به سمت خروجی دستگاه انتقال داده شود.
6- فلومتر: فلومتر در بخش خروجی دستگاه قرار دارد و مانند یک خط کش درجه بندی شده است. این قسمت، جریان اکسیژن را با استفاده از یک شیر مخصوص که قابل چرخاندن است بر حسب لیتر بر دقیقه تنظیم می کند. فلوی اکسیژن بر اساس تجویز پزشک تنظیم می شود. فلومتر در قسمت خارجی دستگاه قرار گرفته و فردی که از دستگاه استفاده می کند می تواند به راحتی با چرخاندن یک شیر آن را تنظیم کند.
7- لیوان مرطوب کننده: این قسمت که یک سوم آن با آب مقطر یا جوشیده پر می شود باعث مرطوب شدن اکسیژن خروجی شده و حس بهتری برای بیمار ایجاد می کند. آب مرطوب کننده باید هر روز یا یک روز در میان عوض شود. لیوان مرطوب کننده در قسمت خروجی دستگاه قرار گرفته است. بهتر است هفته ای یک بار سوراخ های نازل شلنگ داخل لیوان به وسیله ماده ای مثل سرکه سفید جرم گیری شود یا سوراخ ها به وسیله سوزن باز شوند.
8- فیلتر خروجی دستگاه: این فیلتر که در بخش خروجی دستگاه قرار دارد، آنتی باکتریال است و باکتری ها را از اکسیژن جدا کرده و اکسیژن پاک را از دستگاه خارج می کند.
9- یک شلنگ نازک از جنس سیلیکون که دستگاه را به ماسک متصل می کند و لازم است سوراخ آن هر هفته با استفاده از یک جسم تیز تمیز و جرمگیری شود.
قیمت دستگاه اکسیژن ساز:
دستگاه های اکسیژن ساز بر اساس مدل ها و برندهای متفاوت و همین طور انواع مختلف مثل ثابت یا پرتابل بودن دستگاه، قیمت های مختلفی دارند. از طرف دیگر نوسان بازار تجهیزات پزشکی می تواند روی قیمت ها تاثیر گذار باشد. به همین دلیل علاوه بر مشاهده دستگاه ها در سایت درمان شو می توانید اطلاعات تکمیلی را از کارشناسان ما دریافت کنید.
خروجی نبولایزر دستگاه:
علاوه بر اجزای گفته شده، در برخی دستگاه های اکسیژن یک خروجی نبولایزر وجود دارد که دستگاه توسط آن به نبولایزر متصل می شود. این قابلیت برای بیمارانی مناسب است که باید از داروهای استنشاقی استفاده کنند. هوای خارج شده از خروجی نبولایزر شدت بیشتری دارد اما خلوص اکسیژن آن 21 درصد است. بنابراین مناسب اکسیژن تراپی نمی باشد.
راه اندازی و کاربری دستگاه اکسیژن ساز:
راه اندازی اکسیژن سازها با حجم های مختلف یکسان است. حداکثر و حداقل لیتر تولید شده توسط دستگاه با استفاده از فلومتر آن تنظیم می شود. باید توجه شود که میزان لیتر بر دقیقه هنگام روشن بودن دستگاه صفر نباشد. هم چنین این میزان بالاتر از حد استاندارد نرود زیرا باعث فشار به کمپرسور شده و خلوص اکسیژن را کاهش می دهد. سایر نکات در استفاده از دستگاه عبارتند از:
– هنگام استفاده از دستگاه دمای محیط باید حداقل 10 درجه و حداکثر 40 درجه باشد.
– 20 تا 30 سانتی متر اطراف دستگاه باید خالی باشد و اکسیژن ساز روی سطح صاف قرار گرفته باشد. از قرار دادن آن روی فرض یا پارچه پشمی باید خودداری شود.
– در لیوان مرطوب کننده باید آب مقطر با املاح کم ریخته شود تا لیوان رسوب نگیرد.
– دستگاه باید در محیطی استفاده شود که جریان هوا داشته باشد زیرا برای تولید جریان اکسیژن نیاز به هوای محیط است.
– رطوبت محیط باید بین 30 تا 85% باشد.
– دستگاه با کلید I/O روشن می شود و پس از روشن شدن، علامت های زیر بر روی آن روشن می شوند:
– OP: با لامپ سبز مشخص می شود و نشان می دهد دستگاه روشن شده و درست عمل می کند.
– PF: لامپ قرمز روشن می شود و برق ورودی دستگاه را نشان می دهد.
– HP: این علامت نیز با لامپ قرمز روشن می شود و فشار هوای بالا را نشان می دهد.
– LP: لامپ زرد نشان دهنده آن است و فشار هوای پایین را نشان می دهد.
انواع اکسیژن ساز:
اکسیژن سازها در دو مدل ثابت و پرتابل تولید می شوند که در ادامه توضیح داده شده اند:
- اکسیژن ساز ثابت(Stationary): این دستگاه مناسب استفاده در منزل یا محیط های درمانی است و به دلیل ابعاد بزرگی که دارد جابجایی آن راحت نیست. اما در قسمت زیر آن چرخ هایی تعبیه شده است که در صورت لزوم دستگاه با آن ها حرکت داده می شود. این نوع اکسیژن ساز، اکسیژن لازم را به صورت پالسی یا مداوم تولید می کند. در حالت مداوم اکسیژن بدون وقفه به ریه ها می رسد اما در حالت پالسی به صورت مقطعی و در فاصله زمانی های مشخص به بیمار می رسد. این دستگاه ها در حجم های 3، 5 و 10 لیتری ساخته می شوند که باید در هر بیمار بسته به مشکل بیمار و تشخیص پزشک انتخاب شوند. اکسیژن سازهای 5 لیتری متداول ترین هستند. هم چنین اکسیژن سازهای 3 و 5 لیتری برای مشکلات تنفسی مزمن و 10 لیتری برای مشکلات خیلی حاد استفاده می شوند.
- اکسیژن ساز پرتابل(Portable): این نوع اکسیژن ساز مناسب استفاده در منزل یا خارج از منزل به خصوص محیط کار است. ابعاد این دستگاه کوچک تر از مدل ثابت است و به راحتی حرکت داده می شود. مزیت آن این است که با باتری قابل شارژ عمل می کند و در صورت لزوم به برق نیز وصل می شود. اکسیژن رسانی با دستگاه پرتابل فقط به صورت پالسی است و نکته مهم در مورد آن طول عمر باتری دستگاه است. به طور مثال بعضی اکسیژن سازهای پرتابل تا 1 ساعت و بعضی دیگر تا 8 ساعت شارژ را در خود نگه می دارند. هم چنین بعضی مدل های پرتابل، با استفاده از سنسورهای مخصوص، دم و بازدم بیمار را تشخیص می دهند و هنگام دم، اکسیژن را به بیمار رسانده و در بازدم دی اکسید کربن را خارج می کنند. این قابلیت باعث صرفه جویی در تولید اکسیژن و عملکرد دستگاه می شود. در این مدل اکسیژن ساز، اکسیژن مورد نیاز بیمار قابل تنظیم بوده و از طریق صفحه نمایش دستگاه کنترل می شود.
موارد استفاده از اکسیژن ساز دارای جریان مداوم و اکسیژن ساز پالسی:
بسته به شرایط بدنی بیمار، نوع اکسیژن ساز تجویز می شود. در صورتی که بیمار مبتلا به بیماری تنفسی مزمن باشد و شدت بیماری بالا باشد بهتر است از دستگاه جریان مداوم استفاده شود که می تواند بی وقفه اکسیژن مورد نیاز را تامین کند. هم چنین در صورتی که بیمار از دستگاه هایی مانند سی پپ و بای پپ استفاده می کند، نمی توان در کنار آن ها از اکسیژن ساز پالسی استفاده کرد. در مقابل، اگر بیمار نیاز کمتری به اکسیژن دارد می تواند از اکسیژن ساز پالسی استفاده نماید.
نگهداری از دستگاه اکسیژن ساز:
1- فیلترهای دستگاه باید مرتب چک شده و در زمان مناسب تمیز یا تعویض شوند. هم چنین اگر فیلتر شسته شده و خیس باشد نباید در دستگاه قرار داده شود و دستگاه روشن شود زیرا باعث خرابی اکسیژن ساز می شود.
2- تمیز کردن قسمت های مختلف دستگاه باید زمانی انجام شود که دستگاه به برق وصل نیست.
3- هنگامی که اکسیژن ساز ثابت روشن است نباید جابجا شود زیرا موتور آن آسیب می بیند.
4- پس از حدود 6 ساعت روشن بودن دستگاه، بهتر است حدود نیم ساعت خاموش شود تا طول عمر دستگاه کاهش پیدا نکند. در این زمان بیمار می تواند از کپسول اکسیژن استفاده کند.
5- از قرار دادن لوازم سنگین بر روی اکسیژن ساز باید خودداری شود.
6- دستگاه نباید در مقابل تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرد.
7- دستگاه باید با رادیاتور، بخاری و شومینه حداقل 3 متر فاصله داشته باشد. زیرا اکسیژن قابل اشتعال است و احتمال آتش سوزی در نزدیکی این لوازم وجود دارد.
8- آب مانومتر باید هر روز یا یک روز در میان تعویض شود و لیوان آن با آب و سرکه شسته شود.
خرید اکسیژن ساز:
نکاتی که هنگام خرید دستگاه اکسیژن ساز باید رعایت کرد:
– بررسی خلوص اکسیژن دستگاه از اهمیت بالایی برخوردار است. خلوص اکسیژن باید بین 93 تا 95% باشد. زیرا این بازه استاندارد است و از تنگی نفس جلوگیری می کند.
– بسته به نوع بیماری و تجویز پزشک باید دستگاهی انتخاب شود که میزان اکسیژن تولید شده در دقیقه توسط آن برای بیمار کافی باشد.
– کم بودن صدای اکسیژن ساز بسیار مهم است. زیرا صدای زیاد برای بیمار و سایرین مزاحمت ایجاد می کند. صدای دستگاه باید کمتر از 40 دسی بل باشد.
– سیستم های هشدار دستگاه باید به خوبی عمل کنند و در صورت قطع برق یا کاهش خلوص اکسیژن فعال شوند و آلارم دستگاه به صدا در بیاید.
– اکسیژن ساز گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر داشته باشد.
– برای بیمارانی که نیاز به داروهای استنشاقی دارند دستگاهی با خروجی نبولایزر تهیه شود.
– در صورت پرتابل بودن اکسیژن ساز، باتری دستگاه مناسب بوده و طول عمر بالایی داشته باشد.
– اکسیژن ساز ثابت دارای چرخ باشد و در صورت لزوم به راحتی در منزل با محیط های درمانی جابجا شود.
مزایای استفاده از دستگاه اکسیژن ساز:
استفاده از دستگاه اکسیژن ساز مزایایی دارد که نسبت به سایر روش ها به آن برتری می بخشد:
– با استفاده از دستگاه اکسیژن ساز می توان از خلوص بالای اکسیژن تولید شده اطمینان حاصل کرد.
– اکسیژن تولید شده به وسیله این دستگاه بدون بو و عاری از باکتری است.
– در این دستگاه اکسیژن به صورت پیوسته و بدون وقفه تولید می شود.
– اکسیژن تولید شده توسط این دستگاه می توانند گردش خون را در بدن فرد تنظیم و تصفیه کنند.
– خطر انفجار کپسول های اکسیژن در این دستگاه وجود ندارد.
– هزینه های خرید و حمل و نقل کپسول با استفاده از دستگاه اکسیژن ساز حذف می شود.
– دستگاه به راحتی قابل جابه جایی است.
– تاثیرات جانبی این دستگاه در ادامه استفاده و اکسیژن رسانی به بیمار مشخص می شود. آرامش فرد و حتی تاثیرات مثبت روی پوست بیمار از جمله این موارد است.
– مدل هایی از دستگاه برای استفاده 24 ساعته ساخته شده اند.
در کنار تمام مزیت هایی که استفاده از دستگاه اکسیژن ساز دارد، تولید صدا یکی از اصلی ترین معایب آن است. در بعضی از مدل ها صدای تولید شده توسط دستگاه به مرور بیشتر می شود و ممکن است برای بیمار و اطرافیان وی مزاحمت ایجاد کند. اما با این وجود دستگاه های اکسیژن ساز یا تغلیظ کننده اکسیژن یکی از مهم ترین تجهیزات پزشکی محسوب می شوند.
آیا استفاده بیش از حد از اکسیژن ساز عوارضی دارد؟
اکسیژن تراپی به حد کافی و به میزانی که پزشک متخصص تجویز کرده است به بهبود بیمار کمک می کند. اما با اکسیژن رسانی بیش از حد ممکن است عوارضی نیز ایجاد شوند که شامل موارد زیر می باشد:
– مسمومیت با اکسیژن: مسمومیت با اکسیژن موجب آسیب به سایر اندام های بدن می شود. در واقع افزایش اکسیژن به مرور موجب تشکیل رادیکال های آزاد می شود و به سیستم تنفسی صدمه می زند. لازم به ذکر است که اگر بیمار کمبود اکسیژن شدید داشته باشد و لازم باشد به صورت 24 ساعته از دستگاه استفاده نماید دچار مسمومیت با اکسیژن نمی شود.
– خشکی پوست بینی و مخاط درون بینی: در اثر جریان اکسیژن ممکن است پوست بینی و مخاط درون آن تحریک شوند که این یکی از عوارض شایع دستگاه است. در صورتی که این خشک شدن ادامه پیدا کند ممکن است خونریزی رخ دهد و ناراحتی زیادی را برای بیمار ایجاد کند. به منظور جلوگیری از این مشکل بهتر است از پزشک کمک گرفته شود یا از پماد ویتامین آ+د بر روی پوست و مخاط بینی استفاده شود.
– سرکوب تنفس: این حالت که دپرسیون تنفسی نیز نام دارد در شرایطی رخ می دهد که با استفاده زیاد از دستگاه، بیمار به شدت به آن وابسته شود. در این شرایط مغز دیگر تلاش نمی کند که برای عمل تنفس به اندام های تنفسی فرمان دهد و تنفس بیمار سطحی می شود. در نتیجه دی اکسید کربن در خون بالا می رود و بیمار همیشه نیاز به اکسیژن ساز خواهد داشت.
بهترین دستگاه اکسیژن ساز:
در مجموع می توان گفت بهترین دستگاه اکسیژن ساز، خلوص اکسیژن بالا و صدای بسیار کمی دارد به طوری که مزاحم استراحت بیمار و اطرافیان وی نمی شود. هم چنین ایمنی کافی دارد و در صورت بروز مشکلات مختلف با استفاده از آلارم، فرد را مطلع می کند. هم چنین گارانتی و خدمات پس از فروش مناسب دارد و برای بیمارانی که نیاز به نبولایزر دارند، خروجی نبولایزر در آن تعبیه شده است و بیمار می تواند داروهای قابل تنفس را از این طریق دریافت کند.
بهترین برندهای اکسیژن ساز:
انواع دستگاه اکسیژن ساز ثابت و پرتابل در وبسایت فروشگاه تجهیزات پزشکی درمان شو موجود هستند و در برندها و مدل های مختلف با گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر ارائه می شوند. این دستگاه ها از برندهای معتبر ایرانی و خارجی انتخاب شده اند و در اختیار بیماران قرار می گیرند. ای برندها عبارتند از:
- زنیت مد(Zenithmed): اکسیژن سازهای این برند طراحی سوییس و ساخت کشور چین هستند و در ظرفیت ها و مدل های مختلف با کیفیت بالا تولید می شوند. این دستگاه ها سبک و با قابلیت حمل آسان هستند و قیمت مناسبی نیز دارند.
- چویس پلاس(Choice Plus): برند چویس پلاس چینی بوده و تولید کننده اکسیژن ساز تحت لیسانس آلمان است. دستگاه های این برند دارای تاییدیه های ISO ،CE و CFDA هستند و از لحاظ کیفیت، مواد مورد استفاده در ساخت و عملکرد از جمله بهترین اکسیژن سازها هستند. مزیت محصولات این برند، تولید اکسیژن با خلوص بالا و نیز عدم تولید صدای زیاد می باشد.
- اینوژن(Inogen): اکسیژن ساز اینوژن ساخت آمریکا است و یکی از مناسب ترین دستگاه ها به حساب می آید.
- اکساز: اکساز یک برند ایرانی است که معتبر بوده و اکسیژن سازهایی استاندارد و مدرن تولید می کند. هم چنین قیمت آن کم و بسیار مناسب است.
- فیلیپس(Philips): این برند آمریکایی بوده و اکسیژن سازهای تولید شده توسط آن با کیفیت و دارای کم ترین صدای ممکن هستند.
- نایدک(Nidek): نایدک برندی آمریکایی است که دستگاه های ساخت آن بسیار با کیفیت، مقاوم و کم صدا هستند. علاوه بر این برای استفاده 24 ساعته بسیار مناسب می باشند.
- دین مد(Dynmed): این برند چینی بوده و اکسیژن سازهای آن صدای کمی دارند.
- یوول(Yuwell): برند یوول چینی است و اکسیژن سازهایی با وزن کم و بدون صدا تولید می کند.
- سوشیا: این برند ایرانی است و دستگاه های بسیار با کیفیتی تولید می کند. خلوص اکسیژن این دستگاه ها بیشتر از 96% است و صدای کمی دارد.
- ای ام جی(EMG): این اکسیژن ساز ساخت تایوان است و علاوه بر کیفیت بالا دارای قیمت مناسبی نیز هست.