افتالموسکوپ چیست؟
تجهیزات مختلفی در معاینه بیماران مورد استفاده قرار می گیرند. از میان آن ها می توان به اتوسکوپ، لارنگوسکوپ و گوشی پزشکی اشاره کرد. یکی از پر کاربردترین تجهیزات معاینه دستگاه افتالموسکوپ است که برای بررسی چشم و کمک به تشخیص بیماری های مختلف مربوط به آن مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از این دستگاه، قسمت های مختلف چشم مانند رتین، دیسک اپتیک، عروق خونی، سر عصب بینایی و محفظه ویتروس چشم مورد بررسی قرار می گیرند. دقت این دستگاه باید حدود 90 تا 95% باشد. استفاده از افتالموسکوپ سریع و بدون درد است و به کمک نوری که از مردمک چشم به درون چشم تابیده می شود پزشک می تواند نقاط مختلف را با بزرگنمایی بالا مشاهده نماید.
کاربرد افتالموسکوپ:
این دستگاه در معاینات عمومی و اولیه بیماران مورد استفاده قرار می گیرد و اطلاعات مفیدی را در اختیار پزشک قرار می دهد. اختلالاتی که به این طریق تشخیص داده می شوند عبارتند از:
– افزایش فشار داخل جمجمه
– تومور مغزی
– رتینوپاتی دیابتی
– فشار خون بالا
– سکته مغزی
– بیماری های قلبی و عروقی
– تغییر در عروق مغزی.
خرید افتالموسکوپ:
برای خرید این دستگاه بهتر است بهترین برند و بهترین مدل انتخاب شود تا تکنولوژی های پیشرفته داشته باشد و کیفیت عملکرد آن بالا باشد. قطعات یدکی دستگاه باید از بهترین نوع باشند که البته قیمت بالاتری نیز دارند. هدف از خرید دستگاه بسیار مهم است. به طور مثال افتالموسکوپ مستقیم قسمت های خلفی چشم را بهتر نشان می دهد اما افتالموسکوپ غیر مستقیم برای دیدن قسمت های قدامی و برجسته چشم بهتر است. علاوه بر این باید به مقاومت دستگاه در برابر ضربه، میزان بزرگنمایی، وزن دستگاه و گارانتی و خدمات پس از فروش آن دقت شود.
در خرید افتالموسکوپ بهتر است دستگاهی انتخاب شود که در آن از لامپ های هالوژن استفاده شده باشد. این لامپ ها مدت زمان بیشتری روشن می مانند و از آن جایی که شدت نور بیشتری هم دارند رنگ واقعی بافت چشم بیمار بهتر مشخص می شود. دستگاه هایی که بالای سر پزشک قرار می گیرند از نظر راحتی در استفاده و آزادی عملی که برای پزشک ایجاد می کنند طرفداران زیادی دارند هر چند که قیمت این دستگاه ها نسبتا بالاتر است.
قیمت دستگاه افتالموسکوپ:
افتالموسکوپ بر اساس نوع و برند دستگاه قیمت های مختلفی دارد. از طرف دیگر تغییرات و نوسانات در بازار روی قیمت دستگاه تاثیر می گذارد. بر همین اساس برای اطلاع دقیق از قیمت دستگاه افتالموسکوپ، علاوه بر مشاهده سایت درمان شو می توانید اطلاعات تکمیلی را با تماس با کارشناسان ما به دست بیاورید.
بهترین برندهای دستگاه افتالموسکوپ:
شرکت ها و برندهای مختلفی در زمینه تولید افتالموسکوپ، فعال بوده و در بازار تجهیزات پزشکی ایران موجود هستند. از میان این برندها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– ولش آلن: این برند محصول کشور آمریکا است. دستگاه های ساخته شده توسط این شرکت وزن کمی دارند و برای انجام معاینات مناسب هستند. بعضی از مدل های افتالموسکوپ این شرکت به صورت ست های معاینه به همراه دستگاه اتوسکوپ ارائه می شوند.
– زنیت مد: این برند در کشور چین و تحت لیسانس سوییس ساخته می شود. افتالموسکوپ های این شرکت طراحی و ساختاری ارگونومیک دارند و از لحاظ نوردهی بسیار مناسب هستند.
انواع افتالموسکوپ:
افتالموسکوپ می تواند ثابت یا قابل حمل باشد که در مدل ثابت از برق شهری استفاده شده و مدل قابل حمل دارای باتری قابل شارژ می باشد. تقسیم بندی دیگر این دستگاه به شرح زیر است:
– مستقیم: این مدل به شکل یک چراغ قوه کوچک است و منبع نوری و تعدادی عدسی چرخشی با بزرگنمایی های بیشتر از 15 برابر دارد. این وسیله معمول ترین مدل افتالموسکوپ است که در معاینات استفاده می شود. افتالموسکوپ مستقیم قابل حمل است و از آن بیشتر برای معاینات روتین چشم پزشکی استفاده می شود. نور مستقیم از این دستگاه به قرنیه چشم بیمار تابیده شده و از طریق قرنیه چشم معاینه انجام می شود. در این مدل افتالموسکوپ، محیط شبکیه به صورت کامل قابل بررسی نیست و از آن جایی که از یک چشم برای معاینه استفاده می شود دید دو بعدی ایجاد می کند.
– غیر مستقیم: در این مدل یک چراغ جداگانه وجود دارد که به دور سر پزشک بسته می شود و سپس یک لنز در دست وی قرار می گیرد. بیمار در این حالت باید نیمه نشسته یا خوابیده باشد. با استفاده از این دستگاه نور بسیار روشنی به چشم بیمار تابیده می شود که ممکن است کمی ناراحت کننده باشد. اما این دستگاه دید بسیار خوبی از داخل چشم فراهم می کند. به طوری که اگر بیمار به دلیل کاتاراکت دچار کدری لنز چشم شده باشد نیز، دید خوبی از قسمت قدامی چشم فراهم می شود. بزرگنمایی که توسط این دستگاه ایجاد می شود 4 تا 5 برابر است و در آن از عدسی های 14+ تا 30+ دیوپتری استفاده می شود و میدان دید بزرگ تری را هم برای پزشک فراهم می کند. لازم به ذکر است که استفاده از مدل غیر مستقیم نیازمند مهارت و تجربه بیشتری است و زمان بیشتری نیز می برد. از آن جایی که بسیاری از بیماری ها مثل فشار خون یا دیابت بر چشم اثر می گذارند، بررسی ماهرانه چشم بسیار مهم و تاثیرگذار است.
– Slit Lamp: برای استفاده از این دستگاه لازم است از قطره مخصوص برای گشاد شدن مردمک چشم استفاده شود. این قطره ممکن است تا ساعاتی برای بیمار اختلال دید ایجاد کند یا بیمار به آن حساسیت داشته باشد. هم چنین در موارد نادری استفاده از این قطره ها می تواند تهوع و استفراغ، خشکی زبان، گیجی یا گر گرفتگی ایجاد کند. پس از باز شدن مردمک، دستگاه جلوی چشم و لنزهای آن در نزدیکی چشم بیمار قرار می گیرند. در این مدل، دید سه بعدی و بزرگنمایی بالا ایجاد می شود. البته میدان دید در این حالت کمتر از مدل مستقیم و غیر مستقیم است.
اجزای دستگاه افتالموسکوپ:
این دستگاه پیچیده نیست و قطعات ساده ای دارد. افتالموسکوپ از یک دسته و یک سر تشکیل شده است. درون دسته منبع تغذیه وجود دارد که نور مورد نیاز را تولید کرده و این نور از قسمت سر دستگاه به بیرون تابیده می شود. بر روی دسته دکمه روشن و خاموش وجود دارد. هم چنین دکمه ای برای تنظیم شدت نور در این قسمت تعبیه شده است. با استفاده از این دکمه می توان نور را روی کمترین میزان تنظیم کرد تا بیمار دچار ناراحتی نشود. در قسمت سر، عدسی هایی با بزرگنمایی های مختلف وجود دارند که قسمت های مختلف چشم را با اندازه دلخواه پزشک نشان می دهند.
افتالموسکوپ دارای باتری قابل شارژ است که باعث می شود دستگاه به راحتی جابجا شده و در بخش های مختلف مراکز درمانی استفاده شود. در قسمت سر دستگاه امکان باریک یا پهن کردن پرتوی نور وجود دارد. پرتوی نوری باریک در شرایطی استفاده می شود که به دلایل مختلف از جمله نور محیط، مردمک بیمار گشاد نشده باشد. در صورتی که از قطره چشم برای گشاد شدن مردمک استفاده شده باشد از پرتوی نور بزرگ استفاده می شود. علاوه بر موارد گفته شده، فیلترهای رنگی نیز وجود دارند که در شرایط مختلف استفاده می شوند. به طور مثال نور قرمز برای بهبود کنتراست با سیاه و سفید نشان دادن شبکیه و نور آبی برای تشخیص خراش قرنیه استفاده می شود.
نحوه عملکرد افتالموسکوپ:
برای استفاده از افتالموسکوپ لازم است اتاق نور کمی داشته باشد و بیمار در مکانی راحت نشسته باشد. بر اساس مشکل بیمار، مدل مناسب دستگاه استفاده می شود. به طور مثال در صورتی که میدان دید بیشتر لازم باشد از دستگاه مستقیم یا غیر مستقیم استفاده می شود. اما اگر بزرگنمایی بیشتر مدنظر باشد از دستگاه Slit Lamp استفاده می شود.
آماده شدن برای افتالموسکوپی:
– برای استفاده از افتالموسکوپ Slit-lamp از یک قطره چشمی مخصوص استفاده می شود که مردمک چشم را گشاد می کند تا داخل چشم به خوبی دیده شود. این قطره معمولا باعث تاری دید تا چند ساعت شده و سپس دید بیمار به حالت عادی بر می گردد. هم چنین به دلیل گشاد شدن مردمک، حساسیت چشم به نور بیشتر می شود و لازم است بیمار پس از افتالموسکوپی در برابر نور از عینک آفتابی استفاده نماید.
– برای انجام این نوع معاینه وجود همراه لازم است زیرا خود شخص نمی تواند دید مناسبی داشته باشد یا رانندگی کند.
– در صورت وجود حساسیت دارویی لازم است پزشک مطلع شود.
– اگر بیمار داروی خاصی مصرف می کند لازم است به پزشک اطلاع دهد زیرا احتمال تداخل دارو با قطره چشمی وجود دارد.
– اگر بیمار مبتلا به گلوکوم است یا سابقه ژنتیکی گلوکوم دارد بهتر است پزشک اطلاع داشته باشد. زیرا اگر بیمار مشکوک به گلوکوم باشد نباید از قطره استفاده شود زیرا قطره می تواند فشار چشم را به میزان زیادی افزایش دهد.
نگه داری از افتالموسکوپ:
در نگه داری از این دستگاه و به منظور داشتن طول عمر مناسب دستگاه بهتر است نکات زیر رعایت شود:
– دستگاه تا حد ممکن در نزدیکی حرارت، رطوبت و گرد و غبار قرار نگیرد.
– اگر به مدت طولانی از دستگاه استفاده نمی شود باتری آن خارج شده و دستگاه با کاور مخصوص پوشانده شود.
– اگر اختلالی در عملکرد دستگاه وجود دارد به دفترچه راهنمای آن مراجعه شود. و در صورتی که مشکل برطرف نشد از شرکتی که دستگاه از آن خریداری شده کمک گرفته شود تا در صورت لزوم تعمیر و تعویض انجام گیرد.
– در دستگاه های قابل شارژ قسمت انتهای دسته باید همواره تمیز باشد.
تفاوت افتالموسکوپ و رتینوسکوپ:
افتالموسکوپ و رتینوسکوپ هر دو برای معاینه چشم مورد استفاده قرار می گیرند. اما با هم تفاوت دارند. افتالموسکوپ برای بررسی ساختار داخلی چشم مورد استفاده قرار می گیرد در حالی که رتینوسکوپ عیوب انکساری چشم مانند نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم را تشخیص می دهد. عملکرد آن از طریق تاباندن نور به درون چشم و سپس تجزیه و تحلیل شکست نور و انعکاس آن از شبکیه چشم است. در نهایت پس از بررسی وضعیت انکساری چشم، انواع لنزهای اصلاحی به شکل عینک طبی یا لنز تماسی برای بیمار تجویز می شوند. در طول معاینه چشم جهت اصلاح بینایی از رتینوسکوپ استفاده می شود در حالی که افتالموسکوپ بیشتر برای بررسی بیماری های مختلف چشم و قسمت های مختلف آن کاربرد دارد.