دستگاه بای پپ چیست؟

دستگاه بای پپ BIPAP که مخفف Bilevel Positive Airway Pressure است یک وسیله کمک تنفسی است که برای بیمارانی که دارای مشکلات ریوی و تنفسی هستند، فشار لازم برای دم و بازدم را فراهم می کند. این وسیله در محیط های درمانی و در منزل مورد استفاده قرار می گیرد. اما بیشترین کاربرد آن در منزل و هنگام خواب بیمار است. در بیمارانی که دچار نارسایی قلبی و بیماری عروق کرونر و هم چنین بیمارانی که دچار قطع تنفسی در حین خواب یا آپنه تنفسی هستند از این دستگاه استفاده می شود. با استفاده از دستگاه بای پپ، کیفیت خواب بیمار به طور چشمگیری افزایش می یابد.

توضیحات:

عمل تنفس به کمک ماهیچه هایی مانند دیافراگم انجام می گیرد که با تغییر حجم قفسه سینه فشارهای منفی و مثبت ایجاد می کنند. این فشارهای مثبت و منفی هوا را به ریه برده و از آن خارج می سازند. در برخی بیماری ها و مشکلات، این عضلات ممکن است عملکرد درستی نداشته باشند و بیمار در حین دم یا بازدم و یا هر دو دچار مشکل شود. دستگاه بای پپ این مشکلات را رفع کرده و فشار لازم برای تنفس را فراهم می کند. بای پپ دارای یک ماسک مخصوص است که با یک لوله به دستگاه وصل شده و بر روی صورت بیمار قرار می گیرد و با انجام تنظیمات مربوطه، فشار دم و بازدم را فراهم می کند. به کمک دستگاه بای پپ بیمار می تواند تنفس های مداوم و بدون مشکل داشته باشد، چرخه خواب وی بهبود پیدا کند، خر و پف کاملا برطرف شود، هوشیاری و حس خوب بیمار در طول روز افزایش پیدا کند.

بای پپ دارای انواع مختلف است که با توجه به وضعیت بیمار و میزان حاد بودن شرایط وی توسط پزشک معالج تجویز می شود. میزان فشار لازم برای دم و بازدم به راحتی در دستگاه تنظیم می شود و علاوه بر این، در صورت بروز هر گونه مشکل، آلارم های دستگاه به صدا در می آیند. دستگاه بای پپ سبک و کوچک است و به راحتی حمل می شود. هم چنین اطلاعات بیمار قبل و بعد از استفاده در آن ذخیره می شود و این امکان را به پزشک می دهد که در معاینات بعدی، وضعیت بیمار را مورد بررسی قرار داده و در صورت لزوم تنظیمات دستگاه را تغییر دهد. در دستگاه بای پپ یک قسمت مرطوب کننده(Humidifier) نیز وجود دارد که سیستم تنفسی بیمار و هوایی که وارد و خارج می شود را مرطوب می کند و از خشکی و ناراحتی، لب ها، بینی، ریه ها و راه تنفسی بیمار جلوگیری می کند.

چه بیماری هایی با دستگاه بای پپ قابل درمان هستند؟

1. آپنه تنفسی(Apnea): آپنه تنفسی شرایطی است که در آن در تنفس بیمار در حین خواب وقفه ایجاد می شود. عضلات پشت گلو هنگام خواب در حال استراحت هستند که این حالت ممکن است باعث مسدود یا باریک شدن راه تنفسی شود. مسدود شدن راه تنفسی وقفه های متناوبی را در تنفس هنگام خواب ایجاد می کند که آپنه تنفسی یا OSA نامیده می شود. در اثر این وقفه ها اکسیژن کافی به مغز نمی رسد و باعث سرگیجه و عدم هوشیاری بیمار در طول روز و هم چنین باعث مشکلات جدی تر مانند فشار خون بالا، سکته مغزی و سایر بیماری های قلبی و عروقی می شود.
2. بیماری انسدادی مزمن ریه(COPD): در این بیماری، ریه و راه های هوایی دچار یک التهاب غیر طبیعی می شوند که این عمل در اثر یک محرک استنشاقی مانند دود سیگار ایجاد می شود و محدودیت های تنفسی را برای فرد ایجاد کرده و در صورت عدم درمان می تواند پیش رونده باشد.
   
3. آسم(Asthma): در این بیماری بسیاری از سلول های سیستم تنفسی درگیر می شوند و علائمی مانند خس خس، تنگی نفس، سرفه هنگام شب یا اوایل صبح دارد.
4. پنومونی(Pneumonia): بیماری پنومونی عفونت دستگاه تنفسی تحتانی در اثر باکتری، ویروس، قارچ یا انگل است. این عوامل می توانند از طریق دهان، بینی یا سینوس ها وارد شده و عفونت ایجاد کنند. استنشاق گرد و غبار و گازهای محیط اطراف نیز در رخ دادن پنومونی موثر است.
5. سندروم هیپوونتیلاسیون(Hypoventilation): این بیماری ناشی از چاقی است و در آن تعداد و عمق تنفس بیمار ناکافی می شود. در واقع بیمار تنفسی کند یا سطحی خواهد داشت. در این حالت دی اکسید کربن خون از میزان نرمال بالاتر رفته و اکسیژن خون پایین می آید. در صورت عدم مداوا ممکن است بیمار دچار نارسایی قلبی و تورم اندام تحتانی نیز بشود.
6. ادم حاد ریوی ناشی از نارسایی قلبی: در این حالت به دلیل آسیب بطن چپ قلب، مقداری مایع در ریه ها تجمع پیدا می کند.
7. ضعف تنفس پس از عمل جراحی

دستگاه بای پپ چه مد هایی دارد؟

مد S یا Spontaneous: در این مد که مد خود به خودی نیز نامیده می شود تنفس توسط خود بیمار کنترل می شود و تنها در شرایطی که لازم باشد دستگاه بای پپ تشخیص می دهد که فشار لازم برای دم و بازدم را اعمال کند.

مد T یا Time: در این مد، تعداد تنفس لازم در دقیقه برای بیمار در دستگاه تنظیم می شود. در این حالت اگر خود بیمار نتواند این اعداد تنفس را انجام دهد دستگاه وارد عمل شده و فشار دم و بازدم را فراهم می کند.

مد ST یا Spontaneous/Time: در این حالت بیمار شروع به تنفس می کند و دستگاه تنظیمات لازم را با توجه به تنفس بیمار انجام می دهد.

مد Auto BIPAP: دستگاه اتو بای پپ دارای یک میکروپروسسور داخلی است که افت یا قطع جریان را تشخیص داده و به صورت اتوماتیک تنظیمات را انجام می دهد. بنابراین در این وسیله لازم نیست از پیش تنظیماتی برای بیمار اعمال شود.

چه مشکلاتی در حین استفاده از بای پپ ممکن است پیش بیاید؟

انتخاب نوع و سایز ماسک:

با توجه به فرم و شکل متفاوت چهره افراد باید حتما ماسکی که انتخاب می شود دارای اندازه و فرم دقیقی باشد و کاملا دهان و بینی را بپوشاند. ماسک های بای پپ در انواع زیر ارائه می شوند:

1. ماسک فول فیس(Full-Face): این ماسک دهان و بینی را به طور کامل می پوشاند و دارای بندهایی است که روی پیشانی و گونه بسته می شوند. این نوع ماسک مناسب اشخاصی است که در خواب با دهان نفس می کشند. از مزایای این ماسک می توان به درمان نارسایی حاد تنفسی اشاره کرد.
2. ماسک نازال(Nasal): این ماسک فقط بر روی بینی قرار می گیرد. در بیمارانی که از کلاستروفوبیا(قرار گرفتن در محیط بسته و تنگ) رنج می برند این ماسک ها مناسب تر هستند.
3. ماسک نازال پیلو(Pillow): این ماسک دارای بالشتک های کوچکی است که داخل بینی قرار می گیرند و به صورت و چشم ها فشاری وارد نمی کنند.

عادت به شرایط استفاده از بای پپ:

بیمار ممکن است در اوایل استفاده از دستگاه به آن عادت نداشته باشد. بنابراین بهتر است بیمار برای مدت کوتاهی ماسک را بر روی صورت قرار داده تا به آن عادت کند. و سپس در حین انجام کارهای مختلف مانند تماشای تلویزیون برای مدتی دستگاه را روشن نماید. تکرار این کار چند بار در روز باعث می شود بیمار راحت تر به دستگاه عادت کند.

تحمل هوای فشرده دستگاه:

برای رفع این مشکل می توان مدتی از فشار هوای کم شروع کرد. و سپس فشار را به میزان تنظیم شده رساند.

نشتی ماسک:

در صورتی که سایز ماسک مناسب نباشد و به خوبی روی صورت ننشیند فشار هوای لازم بر روی ریه بیمار اعمال نمی شود و مقداری از هوا از ماسک خارج می شود. این نشتی می تواند باعث خشکی و ناراحتی چشم نیز بشود.

هشدارها و احتیاط های لازم در استفاده از دستگاه بای پپ:

– دستگاه بای پپ فقط باید طبق تجویز پزشک تهیه شده و تنظیمات آن زیر نظر پزشک متخصص باشد.

– وسایل جانبی دستگاه مانند ماسک و لوله ای که ماسک را به بای پپ وصل می کند باید استاندارد باشند و سایز و فرم ماسک مطابق صورت بیمار تهیه شده باشد.

– دستگاه کج یا وارونه نشود زیرا آب قسمت مرطوب کننده وارد قسمت های دیگر بای پپ شده و به آن آسیب می زند.

– هنگام حمل دستگاه آب قسمت مرطوب کننده باید کاملا خالی شود.

– فیلتر دستگاه باید هفته ای یک بار با آب شسته شده و سپس کاملا خشک شود.

– در صورتی که دستگاه صدای غیر معمول داشته باشد باید خاموش شود و از آن استفاده نشود.

– هنگام تمیز کردن دستگاه از برق کشیده شود.

– هنگام استفاده، دستگاه باید روی سطح هموار قرار داده شود.

– از دستگاه نباید در اتاقی که دمای آن بیش از 35 درجه است استفاده کرد.

– بای پپ نباید کنار دستگاه تصفیه هوا، رادیاتور، پنجره یا دستگاه تولید باد گرم قرار داده شود زیرا جریان هوا ممکن است آن را از کار بیاندازد.

– لوله خرطومی دستگاه بای پپ باید هر هفته تمیز شود. برای این کار لازم است لوله از دستگاه و ماسک جدا شده و با استفاده از محلول آب گرم و مایه شستشو تمیز شود.

– ماسک دستگاه بای پپ باید هر روز یا نهایتا هر هفته تمیز شود. برای تمیز کردن ماسک نیز باید از آب گرم و مایع شستشو استفاده شود.

نکات مهم در خرید دستگاه بای پپ:

– هر چه صفحه نمایش دستگاه بای پپ بزرگ تر باشد و نوشته ها و ارقام را به صورت خواناتری نشان بدهد کار با آن راحت تر است. هم چنین لازم است نور صفحه مناسب و قابل تنظیم باشد.

– کم بودن صدای دستگاه از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا در طول خواب نباید برای بیمار و اطرافیان وی مزاحمتی ایجاد کند. مناسب ترین صدا کمتر از 30 دسی بل است.

– داشتن رطوبت ساز از مهم ترین ویژگی های دستگاه بای پپ است. رطوبت ساز باید هوایی که به ریه فرد می رساند را با دمای مناسب مرطوب کند. هم چنین میزان رطوبت و دمای آن باید قابل تنظیم باشد.

– لوله خرطومی دستگاه باید قابلیت چرخش 360 درجه داشته باشد تا ماسک بر روی صورت فشاری وارد نیاورد.

تفاوت دستگاه بای پپ و سی پپ:

بای پپ و سی پپ هر دو دستگاهی هستند که برای درمان آپنه تنفسی و سایر مشکلات دم و بازدم بیماران مورد استفاده قرار می گیرند. اما تنفس با بای پپ آسان تر است زیرا در سی پپ فقط فشار دم ایجاد می شود. در حالی که در بای پپ هم فشار دم و هم فشار بازدم تامین شده و فشار بازدم کمتر نیز هست و انرژی کمتری برای بازدم باید صرف شود. در صورت ابتلای بیمار به آپنه تنفسی، پاسخ سیستم تنفسی به دستگاه بای پپ سریع تر از سی پپ است. در دستگاه بای پپ، سنسورهای موجود در دستگاه، ضعیف ترین حالت تنفس بیمار را تشخیص می دهند. در واقع این سنسور نشان می دهد که بیمار خود تمایل به تنفس داشته یا دستگاه به او کمک کرده است. در صورتی که خود بیمار تنفس کرده باشد فشار دستگاه کاهش می یابد.

در دستگاه سی پپ یک فشار دم مداوم برای بیمار ایجاد می شود که این مساله گاهی برای بیمار ناخوشایند است. در حالی که در بای پپ یکی سیستم زمان بندی تنفس نیز وجود دارد که میزان تنفس فرد در یک دقیقه را اندازه گیری می کند و اگر در طی تنفس، زمان بین نفس ها بیشتر از حد اندازه گیری شده بشود دستگاه می تواند به سیستم تنفسی بیمار فشار وارد کند.

 خرید دستگاه بای پپ در بازار تجهیزات پزشکی ایران:

انواع مختلف دستگاه بای پپ در بازار تجهیزات پزشکی ایران وجود دارد. هنگام خرید این وسیله باید دقت شود که دستگاه دارای ماسک و لوله خرطومی استاندارد باشد. هم چنین باید صدای کمتر از 30 دسی بل داشته باشد تا آلودگی صوتی ایجاد نکند. بزرگ بودن صفحه نمایش و هم چنین وجود مرطوب کننده از مزیت های یک بای پپ به حساب می آیند. شما می توانید با مراجعه به وب سایت درمان شو، انواع مختلف دستگاه بای پپ را مشاهده کرده و با بهره گیری از مشاوره و راهنمایی گروه درمان شو، مناسب ترین دستگاه را خریداری نمایید.