تجهیزات معاینه پزشکی در معاینه بیمار توسط پزشک و در محیط های درمانی مانند بیمارستان و مطب مورد استفاده قرار می گیرند. خرید این تجهیزات یکی از اصلی ترین ارکان در راه اندازی مطب یا کلینیک است و باید از بهترین برندها و بالاترین کیفیت تهیه شوند. در ادامه این مقاله به بررسی ابزار معاینه پزشکی از جمله اتوسکوپ، افتالموسکوپ، گوشی پزشکی و … می پردازیم:

اتوسکوپ

اتوسکوپ یکی از تجهیزات معاینه است که برای بررسی و معاینه داخل گوش مورد استفاده قرار می گیرد. این وسیله قسمت های مختلف گوش از جمله گوش خارجی و پرده صماخ را نشان می دهد. در صورتی که بیمار دچار گوش درد شده باشد یا علائم دیگری داشته باشد پزشک با استفاده از اتوسکوپ می تواند تشخیص دهد که مشکل بیمار مربوط به عفونت گوش است یا به عارضه های ناشی از بخش های مجاور مانند لوزه، دندان و مفصل تمپومندیبولار مربوط می شود.

اجزای اتوسکوپ

این وسیله از یک دسته و یک سر مخصوص تشکیل شده است که در ادامه به بررسی اجزای موجود در این دو قسمت می پردازیم:

– لامپ یا منبع الکتریکی تولید نور: در اتوسکوپ از 3 مدل لامپ می تواند استفاده کرد:

– لامپ رشته ای(هالوژن یا زنون): لامپ های رشته ای به خصوص لامپ هالوژن نور قوی و بسیار خوبی تولید می کند و به وسیله آن می توان جزئیات داخل گوش را به خوبی بررسی کرد. اما مشکل این لامپ ها کم شدن و کدر شدن نورشان به مرور زمان است. این لامپ ها حدودا 10 ساعت قابل استفاده هستند.

– لامپ LED: این لامپ نور خوبی تولید کرده و بر خلاف لامپ های رشته ای نور آن به مرور زمان کم و کدر نمی شود. در نسل جدید این لامپ ها، رنگ ها و جزئیات به خوبی تفکیک شده و معاینه گوش به خوبی انجام می شود.

– فیبر نوری(فایبراپتیک): در اتوسکوپ هایی که منبع نوری آن ها فیبر نوری است، نور از یک حلقه دور اسپکولوم دستگاه تابانده می شود و در این حالت هیچ گونه مانعی برای مشاهده از طریق عدسی ها وجود نخواهد داشت. در حالی که در مدل های دیگر، لامپ درون اسپکولوم قرار داده شده است.

– منبع تغذیه: در انواع اتوسکوپ ها از 3 مدل منبع تغذیه استفاده می شود:

– برق شهری: این نوع اتوسکوپ ها معمولا قابل جابجایی نیستند و بر روی یک پایه روی میز یا روی دیوار نصب می شوند. البته ممکن است اتوسکوپ هم با برق و هم با باتری کار کند که در این حالت پرتابل نیز هست.

– باتری غیر قابل شارژ: در این نوع اتوسکوپ، از یک یا دو باتری معمولی استفاده می شود که درون دسته قرار می گیرند.

– باتری قابل شارژ.

– عدسی: در قسمت سر اتوسکوپ یک عدسی با بزرگنمایی بالا وجود دارد که باعث می شود پزشک بتواند داخل گوش را به خوبی مشاهده کند. بزرگنمایی اتوسکوپ 5/2 تا 3 برابر است اما در مدل های جدید و پیشرفته تر، بزرگنمایی 2/4 نیز وجود دارد. معمولا عدسی اتوسکوپ قابل جابجایی است و ابزار مختلف را می توان جای آن قرار داد. به طور مثال ابزاری برای خارج کردن ترشحات گوش می توانند جایگزین عدسی شوند. یا ابزاری که برای سنجش میزان تحرک پرده تمپان، هوا را وارد گوش می کنند.

– اسپکولوم: در قسمت سر دستگاه اتوسکوپ، یک اتصال مخروطی یا قیف مانند وجود دارد که وارد گوش شده و داخل گوش را نشان می دهد. این اتصال که اسپکولوم نامیده می شود می تواند یک بار مصرف یا چند بار مصرف باشد. اسپکولوم های چند بار مصرف باید پس از هر بار استفاده از دستگاه ضد عفونی شوند تا عفونت و آلودگی را انتقال ندهند.

با توجه به نوع باتری و منبع تغذیه دستگاه، اتوسکوپ می تواند ثابت یا متحرک باشد. اتوسکوپ های ثابت با برق شهر کار می کنند و قابل جابجایی نیستند. این اتوسکوپ ها روی میز پزشک یا کنار میز بر روی دیوار نصب می شوند. در حالی که اتوسکوپ های متحرک با باتری(قابل شارژ یا غیر قابل شارژ) کار می کنند و به راحتی جابجا می شوند. این اتوسکوپ ها سبک تر و کوچک تر هستند. لازم به ذکر است که اتوسکوپ برای معاینه داخل بینی هم استفاده می شود و می تواند داخل بینی را با جزئیات نشان دهد.

افتالموسکوپ

افتالموسکوپ یکی دیگر از تجهیزات معاینه پزشکی پر کاربرد است که برای معاینه قسمت های مختلف چشم مانند رتین، محفظه ویتروس، دیسک اپتیک، عروق خونی و سر عصب بینایی مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه باید دقت بسیار بالایی در حد 90-95% داشته باشد. افتالموسکوپ برای تشخیص بسیاری از بیماری ها مانند فشار خون، تومور مغزی، سکته مغزی و بیماری های قلبی- عروقی استفاده می شود. هم چنین در معاینه بیماران دیابتی و بیمارانی که سردردهای شدیدی دارند از این وسیله کمک گرفته می شود.

انواع افتالموسکوپ

– افتالموسکوپ مستقیم: این دستگاه به صورت یک چراغ قوه کوچک ساخته شده و یک منبع نوری و تعدادی لنز با بزرگنمایی های بیش از 15 برابر دارد. این دستگاه، نور را از طریق مردمک به چشم وارد کرده و پزشک می تواند قسمت های مختلف چشم را معاینه کند. این دستگاه معمول ترین مدل افتالموسکوپ است.

– افتالموسکوپ غیر مستقیم: در این دستگاه یک چراغ وجود دارد که دور سر پزشک بسته می شود و لنز دستگاه در دست پزشک قرار می گیرد. با استفاده از این مدل افتالموسکوپ دید بهتر و دقیق تری از داخل چشم فراهم می شود. برای استفاده از این دستگاه بیمار باید به حالت نشسته باشد یا دراز بکشد. در این حالت نور زیادی به چشم بیمار تابانده می شود که می تواند کمی ناراحت کننده باشد اما درد ایجاد نمی کند. استفاده از نوع غیر مستقیم نیاز به تبحر بیشتر پزشک دارد.

– Slit-lamp: در این مدل افتالموسکوپ، دستگاه جلوی چشم بیمار و لنزهای آن در نزدیکی چشم قرار می گیرند. در این دستگاه دید سه بعدی و بزرگنمایی بالاتری از مدل های قبلی فراهم شده و قسمت فوندوس چشم نیز قابل بررسی می باشد. البته میدان دید آن از افتالموسکوپ مستقیم بیشتر و از افتالمسکوپ غیر مستقیم کمتر است.

لازم به ذکر است که برای استفاده از افتالموسکوپ غیر مستقیم و Slit-lamp باید ابتدا با چکاندن قطره در چشم، قرنیه باز شود. در حالی که برای استفاده از افتالموسکوپ مستقیم نیاز به این کار وجود ندارد. این قطره ممکن است تا ساعاتی برای بیمار اختلال دید ایجاد کند. علاوه بر این قبل از استفاده از قطره، باید احتمال آلرژی بیمار به داروها بررسی شده و در مورد سابقه داشتن گلوکوم در بیمار یا خانواده بیمار سوال شود.

علاوه بر دسته بندی فوق، افتالموسکوپ ها به دو دسته قابل حمل و ثابت نیز تقسیم بندی می شوند. افتالموسکوپ های ثابت در اتاق معاینه روی دیوار یا میز نصب می شوند و با برق شهری کار می کنند. اما افتالموسکوپ های قابل حمل، کوچک تر و سبک تر بوده و با باتری(قابل شارژ یا غیر قابل شارژ) کار می کنند و پزشک می تواند به راحتی آن را در جیب خود حمل کند.

گوشی پزشکی

گوشی پزشکی که به آن استتوسکوپ نیز گفته می شود از مهم ترین تجهیزات معاینه پزشکی است که برای شنیدن صداهای داخل بدن مانند صدای قلب، ریه و صدای حرکت خون در عروق استفاده می شود. علاوه بر این، در اندازه گیری فشار خون توسط فشار سنج عقربه ای نیز از این دستگاه برای شنیدن صداهای قلب کمک گرفته می شود. گوشی پزشکی از قسمت های زیر تشکیل شده است:

– قسمتی که بر روی بدن قرار می گیرد و دو بخش به نام دیافراگم و بل دارد. بل قسمت کوچک تر است که برای شنیدن صداهایی با فرکانس پایین به کار می رود. در مقابل، دیافراگم بزرگ تر بوده و برای شنیدن صداهایی با فرکانس بالا استفاده می شود. در این قسمت گوشی پزشکی، ارتعاشات درون بدن تبدیل به ارتعاشات صوتی شده و کمی تشدید می شوند. سپس وارد لوله هدایت کننده شده و به گوش می رسند.

– لوله هدایت کننده صدا که بل و دیافراگم را به قسمتی که وارد گوش می شود متصل می کند.

– بخشی که در گوش قرار گرفته و صداهای دریافتی را به گوش انتقال می دهد. این قسمت دستگاه قابل تعویض است و می تواند مطابق مدل گوش پزشک یا پرستار انتخاب شود.

در خرید یگ گوشی پزشکی باید دقت شود که کیفیت تمام قسمت های آن بالا باشد و بتواند صداها را به خوبی به گوش برساند. هم چنین دو لوله انتقال دهنده صدا باید کاملا مقابل هم قرار گرفته باشند.

فشار سنج

دستگاه فشارسنج یا اسفیگمومانومتر یکی از مهم ترین تجهیزات معاینه پزشکی است که برای اندازه گیری فشار خون بیماران مورد استفاده قرار می گیرد. فشار خون در حالت نرمال 120 بر 80 میلی متر جیوه است. اما ممکن است در اثر بالا رفتن سن، مشکلات ژنتیکی، تغذیه و سایر عوامل از این مقدار کم تر یا بیشتر شود و مشکلاتی را برای بیمار ایجاد کند. بنابراین یکی از مهم ترین فاکتورها در معاینات اولیه بیماران فشار خون است. فشار سنج ها در سه مدل زیر ساخته می شوند:

– فشار سنج جیوه ای: این مدل یکی از قدیم ترین دستگاه های فشار خون است که بسیار دقیق بوده و با استفاده از میلی متر جیوه در یک ستون جیوه فشار خون را اندازه گیری می کند. مشکل این دستگاه وجود جیوه در ساختار آن است که خطرناک بوده و در صورت شکستن ستون جیوه می تواند باعث مسمومیت شدید شود. به همین دلیل استفاده از این مدل فشار سنج ممنوع شده و بیشتر از مدل های دیگر استفاده می شود.

– فشار سنج عقربه ای: این دستگاه نیز از دقیق ترین فشار سنج های است که استفاده از آن نیاز به مهارت دارد و بیشتر در مطب یا بیمارستان توسط پزشک و پرستار استفاده می شود. برای استفاده از این دستگاه از یک گوشی پزشکی نیز برای شنیدن صداهای قلب استفاده می شود. فشار سنج های عقربه ای یا بر روی میز پزشک قرار می گیرند و یا روی دیوار نصب می شوند که در این حالت امکان جابجایی آن ها وجود ندارد. اما مدل های رومیزی پرتابل هستند و می توان از آن ها در بخش های مختلف بیمارستان استفاده کرد.

– فشار سنج دیجیتالی: این دستگاه مدرن ترین نوع فشار سنج است که علاوه بر محیط های درمانی در منزل نیز استفاده می شود. برای اندازه گیری فشار خون توسط این دستگاه نیاز به مهارت خاص وجود ندارد. هم چنین بر خلاف فشار سنج عقربه ای، خود فرد می تواند با این دستگاه فشار خون خود را اندازه گیری کند. فشار سنج های دیجیتالی دو مدل مچی و بازویی دارند. نوع مچی دقت بالایی ندارد و مورد استفاده قرار نمی گیرد. اما مدل بازویی بسیار دقیق بوده و استفاده از آن نیز آسان است. فشار سنج دیجیتالی علاوه بر فشار خون می تواند ضربان قلب را نیز اندازه گیری کند و در صورت نامنظم بودن ضربان قلب(آریتمی) آلارم دهد. هم چنین این دستگاه می تواند فشار خون اندازه گیری شده را در حافظه دستگاه ذخیره کند.

تب سنج یا ترمومتر

دستگاه تب سنج که برای اندازه گیری دمای بدن مورد استفاده قرار می گیرد یکی از تجهیزات معاینه پزشکی بسیار مهم و کاربردی است. در گذشته از دماسنج های جیوه ای استفاده می شد که بسیار دقیق بودند. اما به دلیل سمی بودن جیوه و خطر شکستن دماسنج، استفاده از آن ها توصیه نمی شود. امروزه از تب سنج های دیجیتالی استفاده می شود که دقیق هستند و دمای بدن را در مدتی بسیار کوتاه اندازه گیری می کنند. این دستگاه دارای مدل های مختلف دهانی، گوشی، لیزری و رکتال است. تب سنج های دهانی برای اندازه گیری دما از طریق زیر بغل نیز مورد استفاده قرار می گیرند. ترمومترهای رکتال از دقیق ترین مدل ها هستند و مناسب استفاده برای نوزادان و اطفال می باشند و دمای بدن را از طریق مقعد اندازه گیری می کنند. البته در استفاده از آن ها باید بهداشت به صورت دقیق تری رعایت شود، بنابراین معمولا استفاده از آن ها توصیه نمی شود.

تب سنج های لیزری محبوب ترین مدل تب سنج های دیجیتالی هستند زیرا برای اندازه گیری دمای بدن توسط آن ها نیاز به تماس دستگاه با بدن نیست و دستگاه می تواند با کمی فاصله از بدن و با استفاده از تکنولوژی مادون قرمز دما را اندازه گیری کند.

ترازو پزشکی

ترازو یکی از تجهیزات معاینه پزشکی مهم است که برای اندازه گیری وزن بیماران و بررسی تغییرات وزن در طی معاینات دوره ای مورد استفاده قرار می گیرد. ترازوی پزشکی ترازویی است که در محیط های درمانی مانند مطب، درمانگاه و بیمارستان استفاده می شود. معمولا در این نوع ترازو علاوه بر وزن، قد و شاخص های سلامتی بدن نیز اندازه گیری می شوند. انواع ترازو به شرح زیر می باشد:

– ترازو دیجیتال بزرگسال: عملکرد با باتری و گاهی با برق شهری. وزن و سایر فاکتورها را روی یک صفحه نمایش دیجیتال نشان می دهد.

– ترازو عقربه ای بزرگسال: بدون نیاز به باتری، وزن را بر روی یک صفحه درجه بندی شده نشان می دهد.

– ترازو قپانی بزرگسال: دارای عملکرد مکانیکی(غیر دیجیتال).

– ترازو نوزادان: قد و وزن نوزادان از مهم ترین عوامل نشان دهنده سلامتی است که باید مرتب چک شده و اندازه گیری شود. این دستگاه قد و وزن نوزاد را اندازه گیری کرده و نتایج حاصل را بر روی یک صفحه نمایش دیجیتال نشان می دهد.

لارنگوسکوپ

لارنگوسکوپ از تجهیزات معاینه پزشکی است که برای معاینه حنجره و تارهای صوتی مورد استفاده قرار می گیرد. پزشک متخصص گوش و حلق و بینی بیشترین استفاده را از این وسیله دارد. هم چنین در درمانگاه و بیمارستان در صورتی که بیمار نیاز به تنفس مصنوعی و استفاده از لوله تراشه داشته باشد برای ورود لوله تراشه لازم است ابتدا مسیر لوله توسط لارنگوسکوپ باز شود و زبان کوچک به بالا رانده شود و سپس پزشک لوله تراشه را وارد کند. این دستگاه دارای یک دسته است که تیغه هایی با اندازه های مختلف به سر آن متصل می شوند. این تیغه ها ممکن است یک بار مصرف یا چند بار مصرف باشند. تیغه های چند بار مصرف از جنس فلز یا فایبر گلاس هستند و برای ضد عفونی کردن آن ها از اتوکلاو استفاده می شود. در دسته لارنگوسکوپ منبع نوری قرار داده شده است که نور لازم را برای مشاهده حنجره و تارهای صوتی تولید می کند. تیغه های لارنگوسکوپ در سه مدل زیر تولید می شوند:

– تیغه های خمیده یا مکینتاش

– تیغه راست یا میلر

– تیعه نیمه خمیده یا هاین

در میان این تیغه ها تیغه خمیده یا مکینتاش پر کاربردترین است زیرا در استفاده از آن، احتمال آسیب به دندان و حنجره کمتر است و مسیر لوله تراشه نیز بهتر باز می شود.

نگاتوسکوپ

نگاتوسکوپ صفحه ای است که دارای نور سفید و یکنواخت بوده و برای مشاهده بهتر عکس های رادیولوژی استفاده می شود. در گذشته در ساخت این وسیله از نور فلورسنت استفاده می شد. اما این نور در تمام صفحه به طور یکنواخت پخش نمی شد و در قسمت هایی سایه ایجاد می کرد. امروزه از لامپ LED در ساخت دستگاه نگاتوسکوپ استفاده می شود. با استفاده از این لامپ، نور به طور یکنواخت در صفحه پخش شده و هیچ گونه حرارتی نیز تولید نمی شود. هم چنین ابعاد این نوع نگاتوسکوپ کوچک تر بوده و نازک تر است. نگاتوسکوپ از پروفیل فلزی یا پلاستیک با دوام ساخته می شود و صفحه جلویی آن از جنس شیشه اکریلیک سفید مات یا پلکسی گلاس است.

 انواع تصاویر رادیولوژی مانند فلوروسکوپی، ماموگرافی و MRI بر روی این صفحه قرار گرفته و به راحتی توسط پزشک بررسی و تفسیر می شوند.

نگاتوسکوپ ها ممکن است ثابت یا متحرک باشند که نوع متحرک دارا چرخ برای جابجایی راحت تر است. هم چنین می توان این دستگاه را به صورت تک فریم یا چند فریم ساخت تا پزشک بتواند هم زمان چند عکس رادیولوژی را بررسی کند.

چراغ قوه معاینه

چراغ قوه معاینه نوعی چراغ کوچک است که به شکل قلمی ساخته می شود و به راحتی توسط پزشک حمل می شود. از این وسیله برای معاینه دهان، پوست و ظاهر چشم استفاده می شود. چراغ قوه پزشکی باید از مواد با دوام و مرغوب ساخته شده باشد. هم چنین لامپ و باتری آن از بهترین نوع بوده و

به راحتی نیز تعویض شود. بهترین و پر کاربردترین نوع چراغ قوه پزشکی دارای نور متمرکز است. این وسیله را می توان با استفاده از یک گیره به لباس پزشک متصل کرد.

چکش معاینه

چکش معاینه یکی از تجهیزات معاینه پزشکی است که برای بررسی رفلکس تاندون های بدن مورد استفاده قرار می گیرد. این رفلکس و شدن آن اختلالات سیستم عصبی را نشان می دهد. اگر رفلکس تاندون ها طبیعی باشد به این معنی است که مغز و نخاع و سیستم عصبی و حرکتی سالم هستند. در صورتی که رفلکس عمقی باشد، اختلال در عملکرد نورون ها را نشان می دهد. چکش های معاینه انواع مختلف دارند و در اندازه های 25 تا 40 سانتی متری ساخته می شوند. از این وسیله برای معاینه تاندون ها در قسمت های مختلف بدن استفاده می شود. علاوه بر این، چکش معاینه نام های مختلف دارد مانند چکش ترومنر، تیلور و بابینسکی. کاربردهای دیگر چکش معاینه عبارتند از:

– بررسی رفلکس جهش زانو

– رفلکس عضله دو سر

– رفلکس عضله سه سر

– رفلکس خم کننده انگشتان دست

ست معاینه

ست معاینه شامل دستگاه هایی است که برای معاینه گوش و چشم و اندازه گیری دمای بدن و فشار خون مورد استفاده قرار می گیرند. در واقع این ست برای راحتی بیشتر پزشک تولید می شود زیرا چند دستگاه مخصوص معاینه را در خود دارد. پر کاربردترین ست معاینه شامل اتوسکوپ و افتالموسکوپ است.

 این ست دارای یک دسته است که سری اتوسکوپ یا افتالموسکوپ بر روی آن قرار داده می شود. این ست را می توان به صورت رومیزی یا قابل نصب بر روی دیوار تهیه کرد.

خرید تجهیزات معاینه در بازار تجهیزات پزشکی ایران

انواع مختلف تجهیزات معاینه پزشکی در بازار تجهیزات پزشکی ایران وجود دارند. هنگام خرید این دستگاه ها باید دقت شود که از بهترین برند بوده و بالاترین دقت و کیفیت را در اندازه گیری داشته باشند. شما می توانید با مراجعه به وبسایت فروشگاه درمان شو انواع تجهیزات معاینه را خریداری نمایید.